همه چیز درباره حق بیمه تامین اجتماعی و شرایط و قوانین آن
همه مار کار می‌کنیم تا در ازای آن دستمزد بگیریم و از مزایای مختلفی مثل بیمه شدن و ثبت سابقه بازنشستگی استفاده کنیم. درواقع ما وقتی در زمان قرارداد کاری با کارفرما بیمه تامین اجتماعی می‌شویم یک تعهد بین کارفرما و سازمان تامین اجتماعی ثبت می‌شود که براساس آن مزایای مختلفی به ما تعلق می‌گیرد. اگر هم به فیش‌های حقوقی دقت کرده باشیم همیشه در کنار دریافتی‌ها یک مبلغ حق بیمه از ما کسر می‌شود. متاسفانه خیلی‌هایمان دقیقا نمی‌دانیم که این حق بیمه تامین اجتماعی چیست و با پرداخت آن چه مزایایی شامل حال ما می‌شود؟ خیلی وقت‌ها تازه در زمان پایان قرارداد یا حتی بازنسشته شدن می‌بینیم که چندین و چند ماه از سال‌هایی که کار کرده‌ایم کم است! اگر شما هم می‌خواهید همه چیز را درباره حق بیمه تامین اجتماعی و شرایط و قوانین آن بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
حق بیمه چیست؟
قانون کار در کشور می‌گوید تمام کارفرماها باید هر ماه مبلغی را برای بیمه کردن کارگران و کارکنان خود به تامین اجتماعی پرداخت کند. این حق بیمه درواقع برای استفاده کارکنان و کارگران از مزایای بیمه تامین اجتماعی ازجمله دریافت هزینه‌های درمانی و پزشکی یا بازنشستگی، مستمری بازماندگان و از کارافتادگی است. همچنین با بیمه کردن کارمندان و کارگران مخصوصا در کارگاه‌های صنعتی و ساختمانی در صورت وقوع هر حادثه یا شرایط خاص (خدای نکرده فوت یا نقص عضو)، شرکت بیمه هزینه‌های مربوط به آن حادثه را جبران می‌کند.
مبلغ این حق بیمه با توجه به عوامل مختلفی محاسبه و هر سال توسط وزرات کار تعیین و اعلام می‌شود. به‌طور کلی معمولا بخشی از مبلغ حق بیمه از حقوق ماهیانه کارگر کم می‌شود و سهم خود کارفرما هم به آن اضافه شده و به اداره بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.
البته درصد حق بیمه و نحوه پرداخت آن در مورد بیمه مشاغل آزاد متفاوت است و به انتخاب خود بیمه‌شده بستگی دارد.
چه مواردی شامل حق پرداخت بیمه می شوند؟
موارد دریافتی کارگر که مشمول محاسبه حق بیمه می‌شوند می‌تواند نقدی (مزد، دستمزد، کارمزد) یا غیرنقدی (بن کارگری و …) باشند. به طور کلی پرداختی‌های مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی شامل موارد زیر هستند:
- مزد، حقوق و دستمزد
- مزایای شغلی مستمر و فوق‌العاده بابت اضافه کار
- حق‌الزحمه شیفت کاری اضافه یا کار در شب و کشیک فوق‌العاده (مبلغ اضافه کاری و شب کاری 1401 + جدول ساعت کاری)
- فوق‌العاده برای کارهای سخت و زیان‌آور
- مزایای دریافتی مربوط به حضور در جلسات
- مزد بابت روزهای تعطیلی و مرخصی
- کمک هزینه مسکن
- پاداش مستمر
- هزینه مربوط به ایاب و ذهاب کارکنان که به‌صورت ماهیانه پرداخت می‌شود
- دستمزد کارکنانی که به‌صورت کارمزدی مشغول کار هستند.
- دستمزد کارآموزان (اگر در حین یادگیری و آموزش حقوق پرداخت دریافت می‌کنند.)
مزایایی که شامل پرداخت حق بیمه نمی شوند؟
معمولا سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف علاوه بر موارد بالا ممکن است مزایا و پرداختی‌های متنوع دیگری هم برای کارکنان و کارمندان خود داشته باشند. این مزایا براساس قانون مشمول بیمه حقوق نمی‌شوند یا درواقع معاف از حق بیمه هستند. دریافتی‌های معاف از پرداخت حق بیمه هم عبارتند از:
- بازخرید مربوط به ایام مرخصی
- هزینه عائله‌مندی
- پرداختی‌های عیدی
- هزینه‌های سفر و ماموریت فوق‌العاده
- حق شیر
- ما‌به‌التفاوتی که برای کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری پرداخت می‌شود.
- پاداش نهضت سوادآموزی
- حق‌التضمین
- مزایا و سنواتی که برای پایان کار پرداخت می‌شود
- خسارت‌های مربوط به اخراج از کار
- پاداش‌های مربوط به افزایش تولید (البته اگر مبلغش بیشتر از حقوق 2 ماه در طول سال نشود.)
مسئولیت پرداخت حق بیمه با چه کسی است؟
همان‌طور که گفته شده همه کارفرماها در همه مشاغل تولیدی و صنعتی یا اداری و … باید برای کارکنان و کاگران خود حق بیمه پرداخت کنند. یعنی باید نسخه‌ای از فهرست حقوق، سهم کارفرما از حق بیمه و سهم کارکنان را به اداره تأمین اجتماعی ارائه بدهد. اگر کارفرمایی پرسنل خود را بیمه نکند یا در پرداخت حق بیمه برای آن‌ها کوتاهی کند، جریمه می‌شود. نکته مهم این است که کارفرما باید حق بیمه را تا آخرین روز ماه بعد و دقیقا مطابق با دریافتی‌های بیمه‌شده پرداخت کند. پرداخت با تاخیر حق بیمه حتی به‌صورت روزانه هم مشمول جریمه خواهد بود.
شما می‌توانید با استفاده از کد استعلام بیمه تامین اجتماعی به‌صورت آنلاین از سابقه بیمه‌ای خود استعلام بگیرید تا خیالتان بابت پرداخت حق بیمه از طرف کارفرما راحت باشد.
جریمه عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی
حالا که دیدیم حق بیمه تامین اجتماعی چیست؟ و مشخص شد چه کسی باید آن را پرداخت کند، خیلی کوتاه جریمه‌ای که قانون برای عدم پرداخت حق بیمه مشخص کرده را هم بررسی می‌کنیم. قانون تامین اجتماعی می‌گوید اگر کارفرمایی در زمان تعیین‌شده حق بیمه کارکنان را مطابق با مبلغ تعیین‌شده هر سال واریز نکند باید جریمه‌ای 2 تا 10 برابر حق بیمه‌ای که پرداخت نکرده پرداخت کند. البته تحت تعقیب کیفری هم قرار می‌گیرد.
کارگرانی که توسط کارفرمایان بیمه نشده‌اند یا حق بیمه آن‌ها پرداخت نشده است میتوانند به سازمان تامین اجتماعی شکایت کنند.
چه مزایایی در ازای پرداخت حق بیمه دریافت می کنیم؟
گفتیم که کارفرما باید استفاده کارکنان و کارگران خود از مزایای بیمه تامین اجتماعی آن‌ها را بیمه و. برایشان حق بیمه ماهانه رد بکند. یعنی با پرداخت ماهیانه حق بیمه، هزینه‌های مختلفی در مواقع گوناگون به فرد بیمه‌شده پرداخت می‌شود. اصلی‌ترین و مهمترین مزایایی که با پرداخت حق بیمه به بیمه‌شده‌ها تعلق می‌گیرد عبارتند از:
- بیمه بیکاری
- دریافت هزینه بیمه درمانی، حوادث و دریافت غرامت دستمزد در روزهای بیماری
- کمک هزینه بارداری
- کمک هزینه ازدواج؛
- هزینه‌های اروتز، پروتز، سمعک، عینک طبی و ویلچر
- دریافت مستمری از کارافتادگی و بازنشستگی
حق بیمه تامین اجتماعی چگونه محاسبه می شود؟
یک سوال مهم درباره حق بیمه این است که نرخ حق بیمه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ مبلغ حق بیمه هر سال به حقوق روزانه کارگر، بن کارگری و حق مسکن بستگی دارد. به‌طور کلی مقدار حق بیمه براساس عوامل زیر تعیین می‌شود:
- حقوق روزانه کارگر (مبلغ حداقل دستمزد سال 1401 برای ماه‌های 31 روزه ۴۳.۱۹۰.۷۵۰ و برای ماه‌های 30 روزه ۴۱.۷۹۷.۵۰۰ است.)
- بن کارگری (مبلغ بن کارگری سال 1401 برای تمام ماه‌های سال ۸.۵۰۰.۰۰۰ ریال است.)
- حق مسکن (مبلغ حق مسکن سال 1401 برای تمام ماه‌های سال ۶.۵۰۰.۰۰۰ ریال است.)
برای محاسبه مقدار حق بیمه تامین اجتماعی در هر سال، مقدار تعیین‌شده برای حقوق روزانه کارگر، بن کارگری و حق مسکن را در فرمول زیر قرار می‌دهند:
(( تعداد روز های کارکرد * پایه حقوق روزانه ) + حق مسکن + بن کارگری ) * سی درصد
به‌طور کلی مبلغ حق بیمه 30 درصد از دستمزد واقعی و مبلغ دریافتی حقوق محاسبه می‌شود. البته پرداخت تمام این 30 درصد سهم کارفرما، نیست و کارگر هم در پرداخت حق بیمه سهم مشخصی دارد. درصد سهم کارفرما و کارگر در نرخ بیمه تامین اجتماعی ثابت است و به‌شکل زیر محاسبه می‌شود:
- 23 درصد از 30 درصد پرداخت حق بیمه سهم کارفرماست. 3 درصد از این 23 درصد مربوط به بیمه بیکاری است و 20 درصد دیگر نیز سهم اصلی کارفرما از پرداخت حق بیمه کارگران است.
- سهم کارگر از پرداخت حق بیمه هم 7 درصد است که ماهانه از حقوق او کسر می‌شود.
اگر می‌خواهید بدانید دقیقا در سال 1401 چقدر باید برایتان حق بیمه رد بشود مقاله نحوه محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی 1401 + سهم کارگر و کارفرما را بخوانید.
شرایط و قوانین حق بیمه چیست؟
پرداخت حق بیمه برای کارگران و کارکنان مشغل مختلف بسیار مهم است. چون عدم پرداخت ان می‌تواند سن و حقوق بازنسشتگی آن‌ها را کم و زیاد کند. برای همین مهم است بدانیم که شرایط و قوانین برای پیگیری سوابق حق بیمه تامین اجتماعی چگونه است. به‌طور خلاصه برای پیگیری سابقه پرداخت حق بیمه از طرف کارفرما نکات زیر مهم است:
- تمام افرادی که تحت هر عنوانی برای دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند، مشمول قانون تأمین اجتماعی هستند.
- براساس قانون به‌صرف وجود رابطه کاری بین کارگر و کارفرما، کارگر شرایط بیمه‌شدن را دارد. یعنی برای اینکه برای فردی حق بیمه رد شود فقط رابطه کاری بین کارگر و کارفرما لازم است و هیچ شرایط و قانون دیگری نیازی نیست.
- حتی اگر کارگر هیچ سابقه‌ای در سازمان تأمین اجتماعی نداشته باشد، اگر بتواند با مدارک اشتغال خود در کارگاه یا شرکت کارفرمایی را ثابت کند، می‌تواند سوابق بیمه خود را از طریق سازمان تامین اجتماعی پیگیری کند.
- اتباع خارجی که کارت اقامت و پروانه کار دارند و کد اختصاصی در کارت آن‌ها درج شده میتوانند و باید بیمه شوند. موقع پرداخت حق بیمه اباع خارجی یک شماره اختصاصی تامین اجتماعی (SNN) برای آن‌ها ثبت می‌شود که شامل اختصاصی کارت اقامت و پروانه کار، شماره گذرنامه، شناسه فراگیر درج شده در گذرنامه بیمه‌شده خواهد بود.
همیشه می‌توانید آخرین قوانین و شرایط مربوط به انواع حق بیمه تامین اجتماعی ازجمله حق بیمه اجباری و حق بیمه اختیار را در سایت ازکی . کام دنبال کنید.
