حکم رانندگی و تصادف در حالت مستی؛ آیا بیمه خسارت را پرداخت می‌کند؟

بیمه شخص ثالث در تصادف در حالت مستی، خسارت افراد زیان‌دیده را پرداخت می‌کند ولی شرکت بیمه پس از آن حق دارد مبلغ پرداختی را از راننده مست باز‌پس گیرد. رانندگی تحت‌تاثیر الکل یکی از جرایم سنگین در قانون ایران است که علاوه‌بر جریمه مالی، مجازات کیفری و حتی حبس را به‌دنبال دارد. مصرف مشروبات الکلی تمرکز و واکنش راننده را کاهش می‌دهد و احتمال بروز تصادفات مرگبار را چندین برابر می‌کند.

در این مقاله به‌صورت شفاف بررسی می‌کنیم که قانون رانندگی و تصادف در حالت مستی چیست، آیا هنگام تصادف در حالت مستی بیمه تعلق میگیرد یا خیر و راننده مست با چه عواقبی روبه‌رو می‌شود. این مطلب راهنمایی کامل و کاربردی برای هر راننده‌ای است که می‌خواهد از حقوق و مسئولیت‌های خود آگاه باشد.

قانون رانندگی در حالت مستی چیست؟

رانندگی در حال مستی در قانون ایران یک جرم جزایی محسوب می‌شود و صرفا یک تخلف رانندگی نیست. طبق قانون مجازات اسلامی، مصرف هر نوع ماده الکلی (مسکر) چه به میزان کم و چه زیاد، جرم شرعی است و اگر راننده در حین رانندگی مست باشد، علاوه‌بر مجازات شرب خمر، مشمول مجازات‌های رانندگی خطرناک نیز می‌شود.

هدف قانونگذار از جرم‌انگاری رانندگی در حال مستی، حفظ امنیت جاده‌ها و جان افراد است. زیرا مستی در رانندگی باعث کاهش تمرکز، دید و قدرت تصمیم‌گیری می‌شود. در قانون، هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و اگر راننده زیر سن مسئولیت کیفری باشد، دادگاه ممکن است مجازات را با تخفیف اجرا کند. با این‌حال، در همه موارد، رانندگی در حال مستی از نظر حقوقی و اخلاقی به‌عنوان عملی پرخطر و غیرقابل توجیه شناخته می‌شود.

روش‌های اثبات مستی راننده توسط پلیس و پزشکی قانونی

برای اثبات مستی در رانندگی، فقط ادعای پلیس کافی نیست؛ بلکه مستی باید با ادله قانونی و علمی تایید شود. پلیس راهنمایی و رانندگی از دستگاه‌های ویژه‌ای مانند الکل‌سنج برای تشخیص میزان الکل در خون استفاده می‌کند. اگر نتیجه این تست مثبت باشد، راننده بلافاصله به مراجع قضایی معرفی می‌شود.
در مواردی که امکان تست فوری وجود نداشته باشد، پزشکی قانونی با انجام آزمایش خون و ادرار مصرف مشروبات الکلی را اثبات می‌کند.

همچنین طبق قانون، در صورت اقرار دو‌باره فرد به شرب خمر نزد قاضی، یا در صورت علم قاضی بر‌اساس شواهد موجود، جرم مستی در رانندگی محرز می‌شود.

مجازات و جرم رانندگی در مستی

جرم رانندگی در حالت مستی از جدی‌ترین جرایم رانندگی در ایران محسوب می‌شود و علاوه‌بر خطرات جانی، تبعات کیفری و مالی سنگینی برای راننده دارد. قانون‌گذار برای پیشگیری از این رفتار خطرناک، مجازات‌هایی چندمرحله‌ای را در نظر گرفته است که شامل حد شرعی، جریمه نقدی، نمره منفی، توقیف خودرو و محرومیت از رانندگی می‌شود. در ادامه جزئیات این مجازات‌ها را بررسی می‌کنیم.

مجازات رانندگی در حالت مستی در ایران

طبق مواد ۲۴۶ و ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، مصرف هر نوع مشروبات الکلی جرم شرعی محسوب می‌شود و مجازات آن ۸۰ ضربه شلاق (حد) است.علاوه‌بر مجازات شرعی، جریمه رانندگی در حالت مستی نیز در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مشخص می‌شود. بر‌اساس آخرین مصوبه در سال ۱۴۰۴ با کد تخلف ۲۰۰۷، مبلغ جریمه مستی در رانندگی ۲ میلیون تومان تعیین شده است.

در‌صورتی‌که رانندگی در حال مستی منجر‌به تصادف شود، این جرم از حالت تخلف خارج می‌شود و دادگاه اجازه دارد علاوه‌بر مجازات‌های اداری، حبس تعزیری نیز برای راننده در نظر بگیرد.

نمره منفی رانندگی در حالت مستی

سیستم نمره منفی در ایران برای کنترل تخلفات خطرناک طراحی شده است و رانندگی در مستی در بالاترین سطح آن قرار دارد. بر‌اساس قانون، نمره منفی رانندگی در حالت مستی برای رانندگان خودروهای شخصی ۱۰ نمره منفی و برای رانندگان خودروهای سنگین مانند کامیون و اتوبوس ۲۰ نمره منفی در نظر گرفته می‌شود.

اگر تعداد نمرات منفی راننده از حد مجاز (۳۰ نمره) فراتر رود، گواهینامه او به‌طور موقت تعلیق و در صورت تکرار تخلف، باطل می‌شود. به‌همین‌دلیل، رانندگی در حالت مستی نه‌تنها مجازات فوری دارد بلکه ممکن است به از دست دادن دائمی گواهینامه نیز منجر شود.

مدت زمان توقیف خودرو در حالت مستی

یکی از مهم‌ترین تبعات رانندگی در حالت مستی، توقیف خودرو است. طبق ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، خودروی راننده مست حداقل به مدت ۲۱ روز توقیف می‌شود و در این مدت هیچ حقی برای ترخیص خودرو ندارد.

در صورت تکرار تخلف یا وقوع تصادف در حالت مستی، این مدت ممکن است تا سه ماه افزایش یابد. پس از پایان توقیف، ترخیص خودرو فقط با ارائه رای مراجع قضایی و گواهی تسویه جریمه امکان‌پذیر است. همچنین گواهینامه راننده نیز برای مدت شش ماه ضبط می‌شود و وی تا پایان این دوره حق رانندگی ندارد.

حکم تصادف در حالت مستی

اگر راننده مست باشد و تصادف کند، قانون او را مسئول مستقیم حادثه می‌داند، حتی اگر طرف مقابل تا حدی مقصر باشد. در چنین شرایطی، حکم تصادف در حالت مستی طبق مواد ۷۱۵ و ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی شامل حبس تعزیری، محرومیت از رانندگی و در موارد خاص، پرداخت دیه کامل انسان به زیان‌دیدگان می‌شود.

در تصادف در حالت مستی که منجر‌به جرح (صدمه بدنی) شود، راننده ممکن است تا ۸ ماه حبس و محرومیت از رانندگی به مدت ۱ تا ۵ سال دریافت کند.

قانونگذار مستی را عامل تشدید مجازات می‌داند، به این معنی که در صورت تصادف با راننده مست، دادگاه اجازه دارد حداکثر مجازات ممکن را اعمال کند.

حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی

در صورت رانندگی در حالت مستی منجر به فوت، جرم راننده «قتل غیرعمد» تلقی می‌شود. در این حالت دادگاه اجازه دارد مجازات را تا بیش از دو سوم حداکثر مجازات قانونی افزایش دهد.

حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی شامل حبس از ۲ تا ۵ سال، پرداخت دیه کامل انسان و محرومیت از رانندگی تا ۵ سال می‌شود.

اگر در حادثه، راننده مست نیز فوت کند، بیمه فقط دیه یا خسارت مربوط به افراد دیگر (غیر از راننده) را پرداخت می‌کند. در چنین وضعیتی، تصادف در مستی نه‌تنها خسارت‌بار است، بلکه پیامدهای سنگین حقوقی برای خانواده راننده نیز دارد.

نقش بیمه شخص ثالث در تصادف با راننده مست

در تصادف‌هایی که راننده تحت‌تاثیر الکل باشد، شرکت بیمه شخص ثالث وظیفه دارد خسارت‌های مالی و جانی زیان‌دیدگان را جبران کند. این پوشش شامل آسیب به اموال، صدمات بدنی، نقص عضو و حتی فوت افراد آسیب‌دیده می‌شود. با این‌حال، این حمایت به‌معنای بخشش راننده مست نیست؛ چرا‌که طبق قانون، او مقصر اصلی شناخته می‌شود و بیمه پس از پرداخت خسارت، حق دارد مبالغ پرداختی را از راننده مست باز‌پس گیرد.

آیا هنگام تصادف در حالت مستی بیمه تعلق میگیرد؟

بله، ولی با شرایط خاص. طبق بند «ب» ماده ۱۵ قانون بیمه شخص ثالث، بیمه موظف است خسارت را به زیان‌دیدگان پرداخت کند، حتی اگر راننده مست باشد. ولی شرط پرداخت خسارت در زمان مستی راننده، تایید مستی توسط پلیس راهنمایی، پزشکی قانونی یا رأی دادگاه است.

این پرداخت صرفا برای حمایت از افراد آسیب‌دیده انجام می‌شود و بعد از آن، شرکت بیمه حق دارد خسارت پرداختی را از راننده مست پس بگیرد.

به‌طور خلاصه، پاسخ به پرسش «اگر راننده در حين رانندگي مست باشد در صورت بيمه بودن اتومبيل خسارت چگونه پرداخت ميشود؟» این است که بیمه ابتدا خسارت را می‌پردازد، ولی در‌نهایت از راننده مست وصول می‌کند.

حق رجوع بیمه از راننده مست چیست؟

پس از پرداخت خسارت به زیان‌دیده، شرکت بیمه حق دارد همه یا بخشی از مبلغ پرداختی را از راننده مست مقصر مطالبه کند. این اقدام بر‌اساس اصل جانشینی بیمه‌گر به‌جای زیان‌دیده انجام می‌شود. بیمه‌گر معمولا با طرح دادخواست در مراجع قضایی، هزینه پرداختی را از راننده بازمی‌گیرد.

در بسیاری از موارد، با‌توجه‌به وضعیت مالی راننده، مبلغ به صورت اقساطی از او دریافت می‌شود. بنابراین رانندگی در حال مستی نه‌تنها موجب جریمه و حبس می‌شود، بلکه هزینه مالی سنگینی نیز بر دوش راننده می‌گذارد.

تفاوت خسارت راننده مست و زیان‌دیده در تصادف

در تصادف در حالت مستی، باید بین خسارت راننده مست و زیان‌دیده تمایز قائل شد:

1. خسارت زیان‌دیده: بیمه شخص ثالث موظف است همه خسارات جانی و مالی افراد آسیب‌دیده را جبران کند.
2. خسارت راننده مست (مقصر): اگر راننده مست مقصر باشد، بیمه هیچ تعهدی برای پرداخت خسارت‌های واردشده به خود او یا خودروی او ندارد.

در صورت فوت راننده مقصر مست، دیه فوت راننده مست به وراث او پرداخت نمی‌شود، زیرا وی عامل اصلی حادثه بوده است.

بیمه بدنه در تصادف با رانندگی در حالت مستی خسارت می‌دهد؟

خیر؛ در بیمه‌نامه بدنه، مستی در رانندگی جزو استثنائات بیمه‌ای محسوب می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، بیمه بدنه خسارت ناشی از رانندگی در حالت مستی را پرداخت نمی‌کند.

اگر راننده مست در تصادف باعث آسیب به خودرو شود، بیمه‌گر حق دارد از پرداخت غرامت خودداری کند یا در صورت پرداخت، مبلغ را از او باز‌پس گیرد. این موضوع در مورد خسارات مالی نیز صدق می‌کند؛ در واقع، سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه برای راننده مست، به‌طورقانونی صفر است.

مدارک لازم برای دریافت خسارت از بیمه در تصادف با راننده مست

در جدول زیر، مهم‌ترین مدارک مورد‌نیاز برای دریافت خسارت از بیمه شخص ثالث یا بیمه بدنه در تصادف ناشی از مستی راننده آورده شده است:

در صورت فوت یا نقص عضو نیز مدارکی مانند گواهی فوت، گزارش معاینه جسد و گواهی انحصار وراثت برای پرداخت دیه کامل لازم است.

مراحل دریافت خسارت از بیمه در تصادفات مستی

برای دریافت خسارت بیمه شخص ثالث یا بدنه باید مراحل زیر طی شود:

1. تماس فوری با پلیس راهور (۱۱۰)
2. تنظیم کروکی و گزارش رسمی
3. مراجعه به شرکت بیمه ظرف 5 روز کاری
4. بررسی مدارک و کارشناسی خسارت بر‌اساس سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث
5. پرداخت خسارت به زیان‌دیده

برای آشنایی با جزئیات کامل‌تر هر یک از مراحل فوق، پیشنهاد می‌کنیم مطلب مراحل دریافت خسارت از بیمه را مطالعه کنید.

لایحه دفاعیه رانندگی در حالت مستی

در موارد خاص، راننده حق دارد با ارائه لایحه دفاعیه رانندگی در حالت مستی از دادگاه درخواست تخفیف یا حتی برائت کند. استدلال اصلی این است که رانندگی در مستی طبق ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی جرم مستقل نیست بلکه یکی از عوامل تشدید مجازات در تصادفات به‌شمار می‌رود.

اگر راننده بتواند ثابت کند که مستی او در وقوع تصادف تاثیر مستقیم نداشته یا گزارش پلیس اشتباه بوده است، امکان دارد از حبس یا شلاق معاف شود.

نکات و توصیه‌های مهم برای رانندگان در مورد رانندگی در حالت مستی

آگاهی از قوانین رانندگی و شرایط پوشش بیمه‌ای، نقش مهمی در پیشگیری از خسارت‌های جانی، مالی و حقوقی دارد. رانندگی در حال مستی یکی از خطرناک‌ترین و پرهزینه‌ترین رفتارهایی است که اعتبار بیمه، گواهینامه و حتی آینده فرد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. رعایت چند نکته ساده از وقوع حوادث و مشکلات بیمه‌ای جلوگیری می‌کند:

• از مصرف هر نوع مشروبات الکلی پیش از رانندگی خودداری کنید. حتی مقدار کم الکل ممکن است باعث لغو حمایت بیمه و تشکیل پرونده کیفری شود.
• در صورت تصادف با راننده مست، سریعا پلیس را خبر کنید و از محل حادثه عکس بگیرید تا مدارک رسمی برای دریافت خسارت در اختیار داشته باشید.
• در زمان خرید بیمه شخص ثالث، حتما سقف تعهد مالی را متناسب با ارزش خودروی خود انتخاب کنید تا در تصادف در حالت مستی، بیمه زیان‌دیده را بدون مشکل پرداخت کند.
• در صورت توقیف خودرو یا گواهینامه به‌دلیل مستی، موضوع را از طریق مراجع قضایی و بیمه‌گر پیگیری کنید تا از محرومیت‌های بیشتر جلوگیری شود.
• اگر به‌اشتباه به مستی متهم شدید، لایحه دفاعیه و گواهی پزشکی قانونی ارائه دهید تا از حقوق خود دفاع کنید.
• همواره بیمه‌نامه معتبر همراه داشته باشید و در صورت نزدیک بودن تاریخ انقضا، پیش از رانندگی تمدیدش کنید.
• از مصرف داروهایی که باعث خطای تست الکل می‌شوند مطلع باشید. بعضی داروها شاید نتیجه آزمایش الکل را مثبت نشان دهند.

در‌نهایت، موقع خرید بیمه بدنه و شخص ثالث، از مشاوران معتبر کمک بگیرید. انتخاب بیمه‌گر مناسب در زمان حادثه، تفاوت بزرگی در روند پرداخت خسارت ایجاد می‌کند.

 رانندگی در حالت مستی و نقش حیاتی بیمه شخص ثالث

رانندگی در حالت مستی خطرات جانی و مالی جدی دارد و کل پشتوانه‌های بیمه‌ای راننده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اگر راننده مست باشد و تصادف کند، بیمه شخص ثالث خسارت زیان‌دیده را پرداخت می‌کند، ولی راننده مسئول بازپرداخت کل مبلغ به بیمه خواهد بود. بیمه بدنه در این شرایط هیچ تعهدی ندارد. رعایت قوانین و داشتن بیمه معتبر بهترین راه برای کاهش خسارات است.

اگر می‌خواهید بیمه شخص ثالث یا بیمه بدنه را با بهترین قیمت، شرایط اقساطی، پشتیبانی ۲۴ ساعته و صدور سریع بیمه‌نامه خریداری کنید، از طریق ازکی شما می‌توانید قیمت و خدمات شرکت‌های بیمه را مقایسه کرده و بیمه موردنظرتان را آنلاین، در هر زمان و هر کجا سفارش دهید. ارسال بیمه‌نامه نیز به‌صورت رایگان و تحت‌نظارت بیمه مرکزی انجام می‌شود.

سوالات متداول