حکم تصادف منجر به فوت و تعهدات بیمه ثالث برای آن
در این هیاهوی پایان‌ناپذیر خیابان‌ها، هر قدر هم که راننده‌ای حرفه‌ای باشید، باز احتمال تصادف وجود دارد. تصادف منجر به فوت یکی از بدترین انواع تصادفات رانندگی است. در این شرایط راننده مقصر علاوه‌بر پرداخت دیه به اولیایدم و پرداخت جریمه، باید مدت زمانی را طبق تشخیص قاضی پرونده در حبس باشد. در این مقاله از بلاگ ازکی اطلاعات کاملی در مورد مجازات تصادفات منجر به فوت و نحوه پرداخت خسارت شرکت‌های بیمه‌گر در اختیار شما قرار می‌گیرد.
آیا تصادف منجر به فوت زندانی دارد؟
تصادف منجر به فوت در رانندگی دارای ۲ جنبۀ «عمومی» و «خصوصی» است. در جنبه عمومی، مجازات حبس یا جزای نقدی برای راننده مقصر در نظر گرفته می‌شود؛ اما در جنبه خصوصی، در صورت مطالبه اولیایدم برای دریافت دیه، رانندۀ مقصر موظف به پرداخت دیه خواهد بود. بنابراین این نوع تصادف، زندانی خواهد داشت و مدت زمان حبس به تشخیص قاضی پرونده بستگی دارد. قاضی پرونده بر اساس میزان و شدت صدمات وارد شده، مدت حبس را تعیین خواهد کرد.
قانون مجازات تصادف منجر به فوت چیست؟
باتوجه‌به اینکه تصادف منجر به فوت سرنشین، راننده یا عابر قتل غیر عمد محسوب می‌شود، بنابراین مجازات قصاص را در پی نخواهد داشت. اما طبق قانون مجازات اسلامی، فرد مرتکب قتل مجازات زیر را دریافت می‌کند:
۳ ماه تا ۳ سال حبس
بر اساس ماده ۷۰۴ قانون مجازات اسلامی، هر زمان بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی و رعایت نکردن قوانین و یا حتی مهارت نداشتن راننده منجر به قتل شود، از حداقل ۳ ماه تا حداکثر ۳ سال حبس خواهد داشت. این جرم جنبه عمومی دارد، بنابراین امکان تخفیف در مدت زمان حبس، فقط در شرایط زیر و در صورت تشخیص قاضی فراهم است.
- عدم سابقه محکومیت فرد مرتکب قتل؛
- رضایت اولیایدم؛
- اعمال مرتکب جرم پس از وقوع جرم.
پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیایدم
در مواردی که امکان قصاص وجود ندارد (تصادف منجر به قتل غیر عمد) یا اولیایدم به جای قصاص بر دریافت دیه مصالحه کنند، طبق قانون مجازات اسلامی، مرتکب قتل در تصادف، باید برای پرداخت دیه اقدام کند. توجه کنید که مصالحه برای دریافت دیه از سوی اولیایدم منجر به عدم مجازات فرد مرتکب قتل در رانندگی نمی‌شود. چون این جرم، یک جرم عمومی است و بخشش اولیایدم فقط باعث تخفیف در مدت حبس خواهد شد.
در صورت عدم رضایت در تصادف منجر به فوت، اولیایدم می‌توانند از دریافت دیه صرف‌نظر کنند، اما نمی‌توانند با استنکاف از دریافت دیه مدت زمان حبس بیشتری را برای راننده مقصر درخواست کنند. بنابراین رضایت ندادن در تصادف منجر به فوت از سوی اولیایدم تاثیری بر حکم قاضی پرونده برای تعیین افزایش مدت زمان حبس نخواهد داشت.
نکته مهم: اگر مالک فعلی خودرو برای انتقال خودرو اقدام کند و مالک جدید برای تعویض پلاک اقدام نکند، در صورت ارتکاب قتل در اثر حادثه رانندگی، از نظر مراجع قانونی، مالک قبلی خودرو (دارنده پلاک) مسئول خواهد بود، مگر اینکه بتواند با ارائه اسنادی، انتقال و عدم تصرف خودرو را اثبات کند.
تصادف منجر به فوت بدون گواهینامه
طبق ماده ۷۱۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، در تصادف منجر به فوت راننده بدون گواهینامه، قتل کماکان شبه غیر عمد است، اما مجازات سنگین‌تری نسبت به حالت عادی برای راننده مقصر در نظر گرفته می‌شود. در این شرایط قاضی می‌تواند حکم حبس را تا ۵ سال افزایش دهد.
در خصوص این نوع تصادف، حتی اگر اولیایدم رضایت دهند، دادستان موظف به اجرای حکم خواهد بود. بنابراین طبق ماده ۷۱۴ و ۷۱۸، در تصادف منجر به فوت راننده بدون گواهینامه، راننده مقصر باید مجازات زندان و جریمه نقدی را متحمل شود. در برخی موارد تصادف با گواهینامه تاریخ گذشته رخ می‌دهد. لازم است بدانید که تمدید نکردن گواهینامه رانندگی، راننده را در جایگاه فرد بدون گواهینامه قرار نمی‌دهد. در مورد تصادف منجر به فوت با گواهینامه تاریخ گذشته، شرکت بیمه‌گر موظف به پرداخت دیه خواهد بود.
حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی
اگر راننده مقصر در تصادف رانندگی منجر به فوت، در حالت مستی باشد، به دلیل ارتکاب جرم شرب خمر، محکوم به ۸۰ ضربه شلاق خواهد شد. در حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی، برای راننده مقصر علاوه‌بر حکم پرداخت دیه به اولیای دم، به مدت حداقل ۲ سال هم مجازات حبس در نظر گرفته می‌شود. از طرفی بر اساس تشخیص قاضی پرونده، ممکن است راننده مقصر به مدت ۱ سال تا ۵ سال از رانندگی محروم شود.
تصادف منجر به فوت بدون بیمه
باتوجه‌به اینکه خرید بیمه شخص ثالث برای تمامی مالکان خودرو اجباری است، در نتیجه خودروهای بدون بیمه شخص ثالث مجاز به حرکت نیستند. در صورتی که راننده مقصر در تصادف منجر به فوت بیمه نداشته باشد، باید شخص نسبت به پرداخت دیه طبق رای دادگاه اقدام کند. در برخی موارد راننده مقصر می‌تواند با اولیایدم مصالحه و دیه را قسط بندی کند، اما در هرحال باید بیمه را به طور کامل بپردازد. از طرفی پلیس راهنمایی و رانندگی راننده مقصر را به دلیل نداشتن بیمه شخص ثالث جریمه و خودرو را به پارکینگ منتقل خواهد کرد.
توجه داشته باشید که در شرایط زیر، شرکت بیمه دیه پرداخت نخواهد شد.
- نداشتن بیمه‌نامه؛
- بطلان قرارداد بیمه؛
- انقضای بیمه‌نامه.
تصادف منجر به فوت و فرار چه حکمی دارد؟
در برخی موارد، راننده مقصر در تصادف منجر به فوت، از صحنه تصادف فرار می‌کند. در این شرایط حکم مجازات راننده مقصر تشدید پیدا می‌کند. مجازات فوت در تصادفات رانندگی ۶ ماه تا ۳ سال حبس است. بنابراین با فرار راننده از صحنه تصادف، به بیش از دو سوم مدت زمان حبس مشخص‌شده در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد. علاوه بر این، در صورت ادعای اولیای دم، راننده مقصر باید برای پرداخت کامل دیه اقدام کند.
آیا تصادف منجر به فوت حکم قتل غیر عمد دارد؟
اگر تصادف منجر به فوت در اتوبان و جاده‌های کشور بر اثر بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی یا قصور راننده، عدم رعایت قوانین و مقررات و نداشتن مهارت کافی در رانندگی باشد، از نوع قتل غیر عمد است؛ در نتیجه برای فرد مرتکب قتل مجازات قصاص در نظر گرفته نمی‌شود. در صورتی که راننده مقصر از روی قصد بخواهد کسی را بکشد، قتل عمد محسوب می‌شود و مجازات قصاص را به همراه دارد.
سقف تعهدات بیمه در تصادف منجر به فوت چقدر است؟
بر اساس ماده ۹ قانون بیمه اجباری، در صورت فوت بر اثر تصادف، شرکت بیمه‌گر مسئول پرداخت دیه خواهد بود. طبق تبصره ۱ ماده ۱۶ اصلاح بیمه اجباری، بیمه‌گذار باید در مورد پرداخت دیه و خسارات دیگر با اولیایدم توافق کند. سقف تعهدات شرکت بیمه‌گر به مبلغ دیه بستگی دارد؛ در نتیجه سقف پرداختی در تصادف منجر به فوت بیمه شخص ثالث برابر با دیه کامل انسان در ماه‌های حرام خواهد بود.
در تصادف منجر به فوت چه خسارتی را می‌توان مطالبه کرد؟
تصادفی که منجر به قتل شود، قتل غیر عمد است، اما در صورت مطالبه اولیایدم برای دریافت دیه، راننده مقصر موظف به پرداخت دیه خواهد بود. در صورتی که فرد مصدوم، صدمات متعددی ببیند و بعد از آن فوت کند، بر اساس ماده ۵۳۸ بند ب قانون مجازات اسلامی اگر تعداد این صدمات زیاد بوده و مرگ، آسیب‌های بیشتر و نقص عضو را منجر شود، تنها دیه نفس یا آسیب بزرگ‌تر یا دیه عضو ثابت می‌شود. اگر مرگ، آسیب بزرگ‌تر یا قطع عضو در اثر بعضی از صدمات باشد، دیه صدمات مسری در دیه نفس یا آسیب بزرگ‌تر یا دیه قطع عضو تداخل پیدا کرده و دیه صدمات غیرمسری نیز جداگانه محاسبه خواهد شد.
شرکت‌های بیمه‌گر در حدود تعهدات خود مسئول پرداخت دیه خواهد بود. اما لازم است این میزان خسارت در حکم دادگاه ذکر شود. در غیر این صورت، شرکت بیمه‌گر خود را موظف به پرداخت دیه نمی‌داند.
اگر اولیایدم دیه مطالبه کنند، هزینه‌های دیگری مانند هزینه درمان و بیمارستان هم به آن اضافه خواهد شد. البته در برخی از دادگاه‌ها، اختلاف رویه کاری وجود دارد. در کل، باتوجه‌به رای هیئت عمومی شعب حقوقی دیوان عالی کشور، هزینه‌های مازاد قابل مطالبه هستند.
بیمه شخص ثالث و اهمیت آن برای پوشش حوادث رانندگی منجر به فوت
اگر مالکان خودرو برای خرید بیمه شخص ثالث و تمدید آن در سررسید اقدام کنند، شرکت‌های بیمه‌گر موظف به پرداخت دیه تصادف منجر به فوت خواهند بود. از همین‌جا میزان اهمیت دریافت بیمه شخص ثالث برای پوشش حوادث رانندگی منجر به فوت یک یا چند شخص مشخص می‌شود. در صورتی که راننده مقصر در تصادف بیمه شخص ثالث نداشته باشد، باید خودش نسبت به پرداخت دیه اقدام کند. البته نباید این نکته را فراموش کنید که نداشتن بیمه شخص ثالث جرم است و با راننده خاطی برخورد خواهد شد.
