انتقال پلاک و سند خودرو به نام فرزند چه شرایطی دارد؟
وقتی صحبت از انتقال سند و تعویض پلاک خودرو به نام فرزند زیر 18 سال میشود، بسیاری از خانوادهها با مجموعهای از پرسشها و دغدغههای جدی روبهرو میشوند و این سوال برایشان مطرح میشود که شرایط انتقال پلاک و سند خودرو به نام فرزند چیست؟
برای انتقال سند و پلاک خودرو به نام فرزند، اول باید فرزند «اهلیت» داشته باشد؛ یعنی عاقل و بالغ باشد. اگر زیر ۱۸ سال است ولی از نظر شرعی بالغ است، معامله و امضای اسناد حتما باید با حضور و امضای ولی قهری (معمولا پدر) یا قیم او انجام شود و اگر محجور باشد، هرگونه انتقال فقط از طرف ولی/قیم و با رعایت مصلحت او امکانپذیر است. در عمل هم فرایند مثل خرید و فروش عادی است و باید مراحلی مانند گرفتن نوبت تعویض پلاک، حضور فرزند و والد یا وکیل قانونی در مرکز تعویض پلاک، ارائه مدارک هویتی، برگ سبز و کارت ماشین، بیمه، معاینه فنی، پرداخت کامل خلافی، مالیات نقلوانتقال و احراز محل سکونت خریدار طی شود.
در این راهنما همه ابهامهات شما در مورد انتقال پلاک خودرو به فرزند را برطرف میکنیم و شما را با مراحل انتقال پلاک و سند به فرزند زیر 18 سال آشنا میکنیم.
آیا انتقال پلاک خودرو به فرزند زیر 18 سال ممکن است؟
بله؛ بهصورت کلی میتوان مالکیت و در نتیجه تعویض پلاک خودرو را به نام فرزند صغیر ثبت کرد؛ اما این کار فقط با اقدام و دخالت نماینده قانونی او یعنی پدر یا جد پدری بهعنوان ولی قهری یا قیم قانونی انجام میشود. همچنین باید مقررات قانون مدنی و مقررات اجرای ثبت/راهور در این انتقال رعایت شود. ادعای «صرف حضور بچه و گرفتن پلاک» صحیح نیست. لازم است انتقال مالکیت بهطور قانونی انجام شده باشد و اقدامات ثبت و احراز هویت طبق رویه پلیس راهور اجرا شود. علاوهبر انتقال پلاک خودرو، امکان انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث به فرزندان نیز وجود دارد.
وضعیت حقوقی صغیر در قانون مدنی برای انتقال پلاک از پدر به پسر یا دختر
قانون مدنی ایران صراحت دارد که صغیر (فرزند زیر 18) در امور مالی عموما اهلیت انجام معامله ندارد و معاملات صغیر باطل یا نیازمند دخالت ولی/قیم است. این یعنی خود فرزند زیر 18 نمیتواند مستقلا مالکیت خودرو را انتقال دهد یا برای خود سند رسمی صادر کند؛ ولی انتقال مالکیت به نفع صغیر، مثلا اینکه پدر بخواهد خودرو را به نام فرزند بزند از حیث حقوقی امکانپذیر است. این فرآیند باید مطابق قواعد ولایت و قیمومت و با مصلحت صغیر انجام شود. مانند بیمه شخص ثالث، امکان انتقال تخفیف بیمه بدنه نیز به اعضای درجه یک خانواده وجود دارد.
شرایط انتقال پلاک خودرو به فرزند
رویه اداری تعویض پلاک و ثبت نقلوانتقال در مراکز شمارهگذاری پلیس راهور متکی بر احراز مالکیت و مدارک شناسایی است. بهطور معمول برای تعویض پلاک، ابتدا باید انتقال مالکیت تکمیل شده باشد؛ سپس برای نوبت دهی تعویض پلاک و مراجعه به مرکز تعویض پلاک اقدام میکنند. در عمل اگر مالک جدید صغیر باشد، ولی یا قیم او با مدارک هویتی (شناسنامه، کارت ملی)، مدارک محل سکونت و مدارک خودرو به نمایندگی اقدام میکند.
نحوه انتقال سند به نام فرزند زیر 18 سال
انتقال سند به نام فرزند زیر 18 سال و ثبت مالکیت خودرو قانونا امکانپذیر است؛ اما از آنجا که صغیر اهلیت انجام معاملات مالی را ندارد، همه مراحل باید توسط ولی قهری (پدر یا جد پدری) یا قیم منصوب دادگاه انجام شود. در همه مراحل نقلوانتقال، نام فرزند بهعنوان مالک ثبت میشود اما نماینده قانونی او مدارک و امضاهای لازم را ارائه میکند. مراحل انتقال سند خودرو به نام فرزند زیر 18 سال و وکالت تعویض پلاک را در ادامه بررسی میکنیم.
تنظیم قرارداد یا توافق انتقال
در ابتدا باید قرارداد فروش، هبه یا صلح بین فروشنده و نماینده قانونی فرزند تنظیم شود. این قرارداد میتواند در دفترخانه یا از طریق سامانههای نقلوانتقال اینترنتی ثبت شود. نام خریدار، فرزند صغیر است و ولی یا قیم او بهعنوان نماینده عمل میکند.
آمادهسازی مدارک لازم برای تعویض پلاک به نام فرزند
برای حضور در مرکز تعویض پلاک و ثبت نهایی سند مدارک زیر لازم است:
- شناسنامه و کد ملی فرزند
- کارت ملی و مدارک هویتی ولی یا قیم
- مدارک خودرو شامل کارت، برگ سبز و سند قبلی
- بیمه شخص ثالث معتبر
- برگه عدم خلافی و مفاصای مالیاتی
- معاینه فنی (در صورت نیاز)
- وکالتنامه رسمی (اگر شخص دیگری بهجای ولی حضور پیدا میکند)
- حکم دادگاه (در موارد قیمومیت)
تمام این مدارک طبق رویه اعلامشده در سامانه راهور و مراکز تعویض پلاک استعلام و کنترل میشود.
ثبت اطلاعات در سامانه راهور و دریافت نوبت
طبق رویه جدید پلیس راهور، بخش زیادی از مراحل نقلوانتقال، از جمله ثبت مشخصات خریدار و فروشنده، پرداخت هزینهها و بارگذاری اطلاعات، از طریق سامانههای اینترنتی مانند «پلیس من» و سامانه نوبتدهی مراکز تعویض پلاک انجام میشود.
در این مرحله مشخصات فرزند بهعنوان «مالک جدید» ثبت خواهد شد؛ اما احراز هویت و مسئولیت تکمیل مراحل برعهده ولی یا قیم است.
مراجعه به مرکز تعویض پلاک
در زمان مراجعه حضوری، نماینده قانونی همراه با مدارک کامل حضور پیدا میکند. پس از بازدید خودرو و کنترل مدارک، در صورت تایید پلاک جدید به نام فرزند صادر میشود. حضور خودِ کودک معمولاً الزامی نیست مگر در موارد استعلام خاص.
صدور سند مالکیت به نام فرزند
پس از تایید نهایی در مرکز تعویض پلاک و ثبت اطلاعات در سامانه راهور، سند مالکیت و کارت خودرو به نام فرزند صادر میشود. در صورتی که انتقال نیازمند سند رسمی دفترخانه باشد، نماینده قانونی با مدارک تاییدشده به دفترخانه مراجعه و سند رسمی را نیز تکمیل میکند.
آیا میتوانم پلاک ماشین به اسم خودم باشد و سند ماشین رو به اسم فرد دیگری بزنم؟
پلاک در ایران یک شناسه هویتی است و به مالک پلاک (نه مالک خودرو) تعلق دارد و مسئولیتهای حقوقی، تخلفات، جرایم و عوارض خودرو را متوجه دارنده پلاک میکند. در مقابل، سند و برگ سبز نشاندهنده مالکیت واقعی خودرو است؛ بنابراین اگر سند خودرو به نام فردی غیر از صاحب پلاک باشد، فردی که پلاک به نام اوست همچنان از نظر راهنمایی و رانندگی و مراجعی مانند شهرداری و بیمه، مسئول شناخته میشود و این موضوع میتواند مشکلات حقوقی ایجاد کند.
به همین دلیل پلیس راهور در سالهای اخیر نسبتبه صدور مجوزهای تعویض پلاک سختگیرتر شده و توصیه میکند که پلاک و سند هر دو به نام مالک واقعی خودرو باشد تا از بروز اختلافات مالی، مسئولیتهای قانونی ناخواسته و مشکلات فروش در آینده جلوگیری شود. در عمل بهترین و کمریسکترین روش این است که همزمان با تنظیم سند، پلاک هم تعویض شود تا مالکیت و مسئولیت خودرو کاملا یکپارچه باشد.
نکات مهم و موارد ویژه سند زدن ماشین به نام فرزند
- رانندگی خودرو توسط صغیر مجاز نیست؛ ثبت مالکیت صرفا مالکیت قانونی را مشخص میکند.
- در صورت فوت یا عدم حضور ولی قهری، مادر یا هر شخص دیگر فقط در صورتی میتواند اقدام کند که حکم دادگاه مبنی بر قیمومیت یا اجازه تصرف داشته باشد.
- فروش خودرو تا زمانی که فرزند به سن قانونی نرسیده باشد، فقط توسط ولی یا قیم امکانپذیر است.
هزینه تعویض پلاک به نام فرزند خردسال
هزینه پایه تعویض پلاک خودرو در سال ۱۴۰۴ یک عدد ثابت و ۳۹۰,۰۰۰ تومان است. علاوهبر این، در بعضی موارد باید هزینه «تاییدیه آدرس سکونت» نیز پرداخت کنید که حدود ۷۹,۷۵۰ تومان برآورد میشود.
تعویض پلاک به اسم فرزند چقدر طول میکشد؟
اگر همه مدارک موردنیاز را آماده کرده باشید، تعویض پلاک به نام بچه حدود ۲ الی ۳ ساعت زمان میبرد. البته نباید شلوغی برخی مراکز تعویض پلاک خودرو را نادیده گرفت. در چنین شرایطی، ممکن است مراحل تعویض پلاک به نام فرزند صغیر یا خردسال کمی بیشتر زمان ببرد.
نکات مهم پیش از انتقال سند به نام فرزند خردسال
در پایان میتوان گفت که انتقال سند و تعویض پلاک خودرو به فرزند زیر 18 سال در ایران از نظر قانونی کاملا امکانپذیر است؛ اما انجام آن فقط زمانی اعتبار دارد که ولی قهری یا قیم قانونی بهعنوان نماینده کودک همه مراحل را به عهده بگیرد. طبق مواد قانون مدنی، افراد زیر سن قانونی اهلیت انجام معاملات مالی را ندارند و به همین دلیل، خرید، ثبت سند و دریافت پلاک باید با امضای ولی انجام شود؛ با این حال، برگ سبز و سند مالکیت بدون هیچ مانعی به نام خودِ فرزند صادر میشود. در این فرآیند، مدارک هویتی کودک، مدارک ولی، مدارک خودرو و استعلامهای قانونی مثل خلافی، مالیات و بیمه باید بهطورکامل تهیه شده و مراحل در سامانههای راهور و مرکز تعویض پلاک طی شود.
نکته مهم این است که ثبت مالکیت خودرو به نام فرزند خردسال، مالکیت قانونی را برای او تثبیت میکند اما اختیار استفاده، مدیریت و حتی فروش خودرو همچنان تا زمان 18 سالگی در اختیار ولی یا قیم باقی میماند. در مجموع اگرچه این فرایند ساده و قانونی است، اما برای جلوگیری از مشکلات حقوقی آینده بهتر است مدارک با دقت آماده شده و همه مراحل دقیقا مطابق دستورالعملهای رسمی راهور انجام شود.
سوالات متداول
- آیا قانون اجازه میدهد سند خودرو به نام فرزند زیر 18 سال زده شود؟
بله. طبق قانون مدنی، ثبت مالکیت برای صغیر امکانپذیر است؛ اما همه مراحل باید توسط ولی قهری یا قیم انجام شود.
- آیا حضور خودِ کودک در مرکز تعویض پلاک لازم است؟
معمولا خیر. حضور ولی با مدارک کامل کافی است؛ مگر در موارد خاص که راهور درخواست احراز هویت مستقیم کند.
- مسئولیت جرایم، خلافی و عوارض خودرو به عهده چه کسی است؟
اگر مالک خودرو و صاحب پلاک فرزند زیر 18 سال باشد، مسئولیت حقوقی و مالی (جرایم، خلافی، عوارض و…) غالبا برعهده ولی یا قیم قانونی او است؛ چون طبق قانون، صغیر نه مجوز رانندگی دارد و نه مسئول مستقیم تخلفات است.
- آیا فرزند زیر 18 سال میتواند خودرو را بفروشد؟
خیر. فروش و هرگونه تصرف مالی در خودرو فقط توسط ولی یا قیم امکانپذیر است.
- اگر پدر در دسترس نباشد، آیا مادر میتواند سند را منتقل کند؟
تنها در صورتی که حکم قیمومت یا اجازه دادگاه داشته باشد؛ در غیر این صورت ولی قهری باید حضور داشته باشد.
- آیا سند خودرو میتواند به نام کودک باشد اما پلاک به نام فرد دیگری بماند؟
از نظر قانونی ممکن است، اما توصیه نمیشود؛ زیرا مسئولیت جرایم و عوارض برعهده صاحب پلاک است و اختلاف ایجاد میکند.
- آیا انتقال سند خودرو به نام فرزند ممکن است بعدها مشکل ایجاد کند؟
اگر مراحل قانونی و ثبت سامانهای بهدرستی انجام شود، خیر؛ تنها نکته مهم این است که همه امور مالی و اجرایی تا سن 18 سالگی توسط ولی مدیریت شود.
- آیا امکان وکالت دادن برای نوبت دهی تعویض پلاک برای افراد زیر 18 سال وجود دارد؟
بله؛ ولی میتواند وکالتنامه رسمی به شخص دیگری بدهد تا مراحل تعویض پلاک یا دفترخانهای را انجام دهد.
