بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی و نکات مهم بیمه آتش‌سوزی بخش سوم
یکی از رشته‌های مهمی که در ایران هنوز به رشد و کمال لازم نرسیده، مدیریت ریسک است؛ نمود عینی و قابل لمس کمبود این رشته در بیمه‌های آتش‌سوزی کاملا مشهود است، این امر نیز اغلب در اثر عدم توجه به رویکردهای علمی-پژوهشی و فقدان منابع دقیق علمی در این رشته است. در این بخش با هدف رفع این معضل در رشته آتش‌سوزی، به مبحث پیشگیری از بروز حوادث آتش‌سوزی، شناخت انواع آتش و تجهیزات اطفا حریق و همچنین بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی و… می‌پردازیم.
برای آشنایی با مباحث مربوط به بازدید تجهیزات در بیمه آتش سوزی ابتدا باید با آتش و انواع روش‌های اطفا حریق آشنا شد.
آتش چیست؟
به آزاد شدن انرژی گرمایی و نور در اثر واکنش شیمیایی مواد سوختنی، آتش گفته می‌شود. آتش دارای شعله، گرما و روشنایی است و بسته به ماده‌ی مشتعل شده، رنگ شعله‌ها و شدت یا اندازه زبانه‌های آن متفاوت است.
انواع آتش‌سوزی
آتش‌سوزی در حالت کلی با توجه به نوع مواد سوختنی به 6 گروه تقسیم می‌شود:
آتش‌سوزی گروه جامدات یا مواد خشک (گروه A):
این آتش را آتش خاکستردار و یا خاکسترساز می‌گویند زیرا مواد قابل اشتعال در این آتش‌سوزی ناقص می‌سوزند و از خود زغال یا کربن به جای می‌گذارند و با آب نیز واکنش شیمیایی خطرناکی ندارند.
مانند سوختن چوب، کاغذ، لاستیک، حبوبات، غلات، پلاستیک، پارچه، پوشاک، فرش و …
آتش‌سوزی مایعات قابل اشتعال (گروه B):
این گروه شامل مایعات آتش‌گیر مثل نفت، بنزین، اتر، حلال‌های شیمیایی و روغن هستند که پس از سوختن جسمی از خود به جای نمی‌گذارند و به آنها آتش سطحی و یا بدون خاکستر نیز می‌گویند.
آتش‌سوزی برق (گروه C):
این گروه شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از دستگاه‌ها، تاسیسات و ادوات برق شامل ژنراتور، ترانسفرماتور، الکتروموتور و یا وسایل برقی منزل می‌باشند.
آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال (گروه D):
این گروه شامل آتش‌سوزی‌های در اثر واکنش شیمیایی فلزاتی مانند سدیم، لیتیوم، منیزیم و پتاسیم است که به آن آتش‌سوزی نادر نیز گفته می‌شود.
آتش‌سوزی گازهای قابل اشتعال (گروهE):
این گروه شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از گازها است.
کنترل و اطفا حریق
یکی از مهمترین مباحث در زمینه آشنایی با انواع آتش و بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی ، آموزش نحوه کنترل و اطفا حریق است که در این بخش با توجه به تقسیم بندی انواع آتش با بهترین راه‌های اطفا حریق آشنا می‌شویم.
اطفا آتش‌سوزی گروه جامدات یا مواد خشک (گروه A):
بهترین روش جهت اطفا این نوع آتش‌سوزی‌ها روش خنک کردن است. و برای این کار می‌توان از آب و یا کپسول‌های پودر و گاز استفاده نمود.
اطفا آتش‌سوزی مایعات قابل اشتعال (گروه B):
به منظور اطفا حریق مایعات قابل اشتعال در سطح کم از پودرهای شیمیایی، ماسه خشک، پتوی خیس و در سطح وسیع از کف استفاده می‌کنیم. به منظور اطفا حریق مایعات قابل اشتعال، خاموش کننده مناسب پودر شیمیایی و کف است.
اطفا آتش‌سوزی برق (گروه C):
در آتش‌سوزی لوازم و تاسیسات برقی، اولین اقدام قطع جریان برق است، بعد استفاده از کپسول گاز کربنیک مناسب‌ترین خاموش‌کننده است.
اطفا آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال (گروهD):
برای اطفا حریق فلزات قابل اشتعال نباید از آب یا کف استفاده نمود زیرا به علت واکنش این فلزات با آب، گاز هیدروژن تولید می‌شود که شدیدا قابل اشتعال بوده و باعث تشدید حریق می‌گردد .
برای اطفا این نوع حریق ها از ماسه‌های صددرصد خشک و پودر شیمیایی مخصوص این فلزات استفاده می‌گردد.
اطفا آتش‌سوزی گازهای قابل اشتعال:
در آتش‌سوزی گازها در صورت ایجاد شعله‌سوزی نباید شعله را اطفا نمود بلکه باید تمهیدات پیشگیرانه برای جلوگیری از خروج گاز اندیشید، و در صورتی که گاز از سیلندر خارج گشته و شعله‌ور گردد باید بدنه سیلندر را خنک نمود و بدون در نظر گرفتن شرایط محیط، اقدام به خاموش کردن شعله نکنیم .
البته اگر بنابر شرایطی لازم باشد که شعله اطفا گردد، خاموش کننده پودر شیمیایی بهترین اثر را دراین مورد دارند.
امکانات ایمنی که در بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی بررسی می‌شوند
کپسول‌ها
در هنگام بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی کپسول‌ها جزو مهمترین مواردی هستند که مورد توجه کارشناسان قرار می‌گیرد و از نظر موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
- انواع کپسول
- پودری
- پودر گاز
- CO2
- وزن کپسول
- تعداد کپسول (برای یک محل)
- محل نصب (به راحتی قابل دسترس باشد و به راحتی قابل رؤیت باشد)
- برسی شارژ
- وضعیت سالم بودن
- عدم خروج یکباره از محل مورد بیمه جهت شارژ
فایر باکس
در هنگام بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی اداری و تجاری برای ساختمان‌های اداری و یا مجنمع‌های تجاری و اداری بزرگ علاوه بر کپسول‌ها، فایر باکس نیز مورد توجه کارشناسان قرار می‌گیرد و از نظر موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
- اجزاء تشکیل دهنده فایر باکس
- شیلنگ (هر فایر باکس حدودا 20 متر شیلنگ دارد)
- قرقره (وظیفه قرقره پیچیدن و جمع کردن شیلنگ برزنتی به دورش است)
- سر نازل (وظیفه‌‌ی پاشش آب بر روی آتش را به عهده دارد)
- کوپلینگ (ارتباط بین سر نازل و شیلنگ می‌باشد)
- تعداد فایر باکس (معمولا هر 40 متر باید یکی نصب باشد)
- نوع مخازن
- حجم مخازن
- قطر لوله‌ها
- تعداد و نوع پمپ‌ها (دستی، اتوماتیک)
- طول پرش آب
سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک
سیستم های اطفا حریق اتوماتیک که در بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی بررسی می‌شوند دتکتور و اسپرینکلر هستند.
دتکتور
دستگاه اعلام حریق اتوماتیک که دارای انواع متفاوت با حساسیت به علائم متفاوت است را دتکتور می‌نامند.
- انواع دکتور بر اساس نوع حساسیت
- حرارتی
- دودی
- شعله‌ای
- گازی
- بیم دتکتور (نوعی از دتکتور است که به تمام انواع اعلائم حساسیت نشان می‌دهد)
- نوع تابلو دتکتور (تابلو دتکتور پنلی است که دتکتورها به آن وصل است که نشان می‌دهد که کدام دتکتور حساس شده است (
- آدرس پذیر
- معمولی
- لامپی
- تعداد منطقه یا Zone تابلو (هرچه قسمت بندی تابلو بیشتر باشد دقت آن بیشتر است)
- محل نصب تابلو (در جایی باید نصب شود که پرسنل 24 ساعته آن را مشاهده کنند)
اسپرینکلر (Sprinkler)
دستگاه اطفا حریق اتوماتیک است که در دو مدل آبی و گازی ساخته می‌شود که به صورت خودکار در صورت وقوع آتش‌سوزی شروع به پاشش آب یا گاز جهت اطفا حریق می‌کند.
سیستم‌های اعلام دستی حریق
سیستم‌های اعلام دستی حریق یا پوش باتُن در واقع جعبه کوچکی است که در صورت وقوع حریق با شکست شیشه آن و فشردن دکمه آلارم آتش‌سوزی به صدا در می‌آید.
دوربین مدار بسته
دوربین جزو مواردی است که به قرار گرفتن در قسمت‌های مختلف موردبیمه قابل بررسی و مشاهده است تا در صورت مشاهده حریق اقدام به اطفا انجام می‌گیرد. دوربین مدار بسته در دو نوع موجود است:
- دوربین معمولی
- دوربین مدور (360 درجه)
سایر مواردی که در بازدید تجهیزات در بیمه آتش‌سوزی مورد توجه قرار می‌گیرند:
- برجک نگبانی.
- نزدیکترین ایستگاه آتش‌نشانی.
- امکانات موجود در همسایگی.
- قوانین استعمال دخانیات.
- سابقه‌‌ی خسارتی.
- کمیته حفاظت ایمنی، مسئول آتش‌نشانی، تجهیزات از قبیل لباس نسوز و غیره.
منبع: مقاله ﺑﺎزدید اولیه بیمه‌های آتش سوزی (سید مهران صادقی)
