نحوه گرفتن پلاک بین المللی و کاپوتاژ خودرو (مدارک + هزینه)

اگر قصد دارید با خودروی شخصی به خارج از کشور سفر کنید، گرفتن پلاک بین‌المللی و مجوز کاپوتاژ، از اولین مراحل ضروری است. بدون این مدارک، خروج قانونی خودرو از مرز امکان‌پذیر نیست و ممکن است با مشکلات جدی در گمرک مواجه شوید.

در واقع «گرفتن مجوز خروج موقت خودرو از کشور را کاپوتاژ می‌گویند که برای دریافت آن حتما باید برای اخذ پلاک و گواهینامه بین المللی رانندگی نیز اقدام کنید.»

اگر برای‌تان سوال است که «برای کاپوتاژ ماشین به کجا مراجعه کنیم» و هزینه پلاک بین المللی ۱۴۰۴ چقدر است؛ این مطلب را مطالعه کنید. در این راهنما، همه اطلاعات مورد‌نیاز برای ثبت نام کاپوتاژ خودرو، مدارک کاپوتاژ ماشین و  هزینه آن را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

کاپوتاژ خودرو چیست؟

کاپوتاژ خودرو، در واقع مجوزی رسمی است که از سوی اداره گمرک ایران برای خروج موقت خودروهای شخصی از کشور صادر می‌شود. این مجوز به مالک خودرو اجازه می‌دهد با وسیله نقلیه شخصی خود از مرزهای ایران عبور کرده و در کشورهای دیگر تردد داشته باشد. در اصل، کاپوتاژ مثل گذرنامه برای خودرو است؛ همان‌طور که برای خروج قانونی از کشور نیاز به پاسپورت داریم، خودرو نیز برای عبور از مرز باید برگه‌ای به‌نام «پروانه خروج موقت» داشته باشد. همچنین اگر مقصد سفر با ماشین شخصی مناطق آزاد داخل کشور مثل قشم و کیش باشد و بخواهیم ماشین‌مان را با کشتی وارد این جزیره‌ها کنیم هم باید برگه کاپوتاژ داشته باشیم.

کلمه کاپوتاژ (Cabotage) ریشه‌ای فرانسوی دارد و در اصل برای حمل‌ونقل کالا یا مسافر در قلمرو داخلی یک کشور (مثلاً بین دو بندر داخلی) استفاده می‌شده است. امروزه اما این اصطلاح در ایران به خروج موقت خودرو از کشور برای سفرهای زمینی یا هوایی برون‌مرزی اطلاق می‌شود؛ بنابراین، وقتی صحبت از کاپوتاژ خودرو می‌شود، منظور این است که خودرو بدون نیاز به پرداخت عوارض گمرکی یا هزینه‌های واردات، به‌صورت موقت از کشور خارج و سپس به ایران بازگردانده می‌شود.

وقتی برای ماشین شخصی برگه کاپوتاژ می‌گیریم یعنی اجازه داریم با ماشین شخصی‌مان کالاهای خارجی را وارد مرزهای کشور کنیم.

نحوه دریافت کاپوتاژ خودرو؛ برای کاپوتاژ ماشین به کجا مراجعه کنیم؟

اولین و مهم‌ترین اقدام برای ثبت نام کاپوتاژ خودرو، دریافت مجوز رسمی خروج خودرو یا همان «برگه کاپوتاژ» است. این مجوز را باید از اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران دریافت کنید. بدون این برگه، خروج قانونی خودرو از مرزهای ایران امکان‌پذیر نیست. مراحل کاپوتاژ خودرو به شرح زیر است:

1. مراجعه حضوری به گمرک: ابتدا باید با در دست داشتن مدارک لازم به یکی از گمرک‌های مجاز کشور مراجعه کنید. حضور فیزیکی خودرو نیز الزامی است.
2. بازدید خودرو و احراز مالکیت: خودرو شما توسط کارشناسان گمرک بازدید و مدارک مالکیت آن بررسی می‌شود. اگر مالک خودرو نیستید، باید وکالت‌نامه رسمی با اجازه خروج از کشور داشته باشید.
3. صدور پروانه خروج موقت (برگه کاپوتاژ): پس از تایید مدارک کاپوتاژ ماشین، گمرک برای شما برگه‌ای صادر می‌کند که به آن پروانه خروج موقت خودرو گفته می‌شود. این برگه، مجوز قانونی برای خروج خودرو از کشور به‌مدت یک سال است.

در‌صورتی‌که قصد سفر به کشور‌های خارجی را دارید، توصیه می‌شود پیش از سفر، حتماً بیمه مسافرتی معتبری تهیه کنید تا در برابر هزینه‌های پزشکی، گم‌شدن بار و سایر اتفاقات پیش‌بینی‌نشده، خیال‌تان راحت باشد. این بیمه به‌ویژه برای سفرهای زمینی طولانی یا کشورهای اروپایی، یکی از مدارک الزامی در مرز یا سفارت‌هاست.

بهتر است برای سرعت بیشتر و کاهش معطلی، کاپوتاژ خودرو را در گمرک‌های مرزی پرتردد (مثل تبریز برای ترکیه و ارمنستان، یا گمرک مهران برای عراق) انجام دهید. کارمندان این گمرک‌ها به فرایند کاپوتاژ تسلط بیشتری دارند و در صورت نیاز به بازدید خودرو، در محل حاضر هستند.

شرایط کاپوتاژ ماشین که باید قبل از دریافت مجوز بدانید!

پس از دریافت برگه کاپوتاژ برای ماشین، باید برای کاپوتاژ خودرو، پلاک و گواهی‌نامه بین‌المللی (International Driving Permit یا IDP) تهیه کنید. در ادامه نحوه گرفتن گواهینامه بین المللی و پلاک ترانزیت را شرح می‌دهیم. برای دریافت پلاک و گواهینامه بین المللی باید به مراکز زیر مراجعه کنید:

• سازمان اصلی جهانگردی و اتومبیل‌رانی
• نمایندگی‌های صدور گواهینامه بین‌المللی در تهران

توجه داشته باشید دفاتر اصلی این مراکز و همین‌طور نمایندگی بیمه کارت سبز فقط در تهران فعال هستند؛ بنابراین اگر ساکن شهرها و استان‌های دیگر کشور هستیم و می‌‌خواهیم گواهینامه و بیمه‌نامه بین‌المللی بگیریم باید حتما به تهران سفر کنیم.

مدارک لازم برای کاپوتاژ خودرو

برای کاپوتاژ ماشین‌ باید مدارک زیر را آماده و به یکی از اداره‌های گمرک تحویل دهیم:

• شناسنامه مالکیت ماشین؛ برگ سبز خودرو
• سند و فاکتور فروش ماشین؛ سند کمپانی
• کارت ماشین
• اصل گواهینامه رانندگی معتبر جمهوری اسلامی ایران با اعتبار حداقل یک ماه و سه روز برای گواهینامه بین‌المللی رانندگی یک‌ساله و اعتبار حداقل سه سال برای دریافت گواهینامه رانندگی بین‌المللی سه‌ساله
• بیمه‌نامه ماشین (بیمه شخص ثالث ایرانی و بیمه برگ سبز)
• گواهینامه بین‌المللی قبلی (اگر هنوز اعتبار دارد)
• گذرنامه و کپی صفحه اول آن؛ دارای شش ماه تاریخ انقضاء
• چهار عدد عکس سه در چهار برای گواهی‌نامه بین‌المللی
• بردن خود ماشین شخصی به نمایندگی

طبق آیین‌نامه گمرک ایران، خودروهایی با قدمت بالا (معمولاً بالای ۲۰ یا ۳۰ سال) تنها در صورت دریافت مجوز از سازمان میراث فرهنگی اجازه کاپوتاژ دارند. اما اگر خودرو شما مدل نسبتاً جدیدی باشد، بدون نیاز به این مجوز می‌توانید آن را به‌راحتی کاپوتاژ کنید. بررسی سن خودرو، یکی از مراحل اصلی ارزیابی مدارک در گمرک است.

مدت اعتبار و زمان تمدید کاپوتاژ خودرو

برگه کاپوتاژ خودرو برای هر ماشین یک سال  اعتبار دارد. اگر هم کمتر از یک ماه از اعتبار برگه کاپوتاژ ماشین شما باقی ما‌نده باشد؛ باید آن را تمدید کنید؛ در غیر این صورت، اجازه خروج از مرز داده نخواهد شد. اگر بعد از یک‌سال دیگر نیازی به تمدید کاپوتاژ ماشین نداشتید حتما برگه کاپوتاژ ماشین را باطل کنید؛ زیرا عدم ابطال برگه کاپوتاژ، مشمول جریمه‌های گمرکی می‌شود.

شرایط لازم برای دریافت پلاک بین المللی (پلاک ترانزیت)

دریافت پلاک بین المللی (پلاک ترانزیت) یکی از اصلی‌ترین مراحل کاپوتاژ خودرو است. این پلاک به شما اجازه می‌دهد در کشورهای دیگر با خودروی شخصی‌تان تردد کنید. اما برای گرفتن آن باید چند شرط مهم را رعایت کرده و مدارک زیر را ارائه دهید:

• اصل برگه کاپوتاژ (پروانه خروج موقت خودرو)
• مدارک مالک بودن خودرو یا داشتن وکالت رسمی
• اصل گذرنامه مالک یا راننده با حداقل ۶ ماه اعتبار
• کارت ماشین یا شناسنامه مالکیت ماشین (برگ سبز و سند کمپانی)
• داشتن گواهینامه رانندگی معتبر ایرانی
• دریافت گواهینامه بین المللی رانندگی
• فرم‌های تکمیل‌شده درخواست پلاک ترانزیت
• پرداخت هزینه‌های مربوط به صدور پلاک ترانزیت

با پلاک بین‌المللی اجازه تردد در داخل ایران را ندارید.

استفاده از پلاک ترانزیت در داخل خاک کشور غیرقانونی است و مشمول جریمه خواهد شد؛ بنابراین بهتر است پلاک را زمانی که به مرز نزدیک شدید، روی خودرو نصب و هنگام بازگشت، آن را جدا کنید.

نحوه گرفتن پلاک بین المللی خودرو

به‌طور کلی گرفتن پلاک بین‌المللی سه مرحله دارد:

• کاپوتاژ کردن خودرو
• دریافت گواهینامه بین‌المللی
• گرفتن پلاک بین‌المللی

یعنی با تحویل کامل و دقیق مدارک بالا یک پلاک ترانزیت برای ماشین شما صادر می‌شود. با صدور پلاک ترانزیت یک دفترچه بین‌المللی هم به راننده داده می‌شود که  کلیه اطلاعات ماشین و راننده روی آن ثبت شده است. هر دفترچه بین‌المللی یک شماره سریال منحصر‌به‌فرد دارد.

آیا امکان انتقال پلاک ترانزیت خودرو شخصی وجود دارد؟

بله اگر ماشین‌تان را بفروشید و پلاک ترانزیت داشته باشید، می‌توانید پلاک ترانزیت ماشین‌تان را هم پس از انتقال قطعی ماشین به مالک جدید انتقال دهید.

آیا باید مالک ماشین و راننده یک نفر باشد؟

معمولا بهتر است که شخص راننده، یعنی کسی که موقع رد شدن ماشین از مرز پشت فرمان است مالک ماشین هم باشد و کاپوتاژ هم به‌نام خودش ثبت شده باشد. اما اگر قرار است مالک و راننده متفاوت باشند، باید قبل از مراجعه به گمرک به راننده غیرمالک یک وکالت محضری داده ‌شود. با این وکالت‌نامه تا هنگام مراجعه به گمرک، کاپوتاژ و همچنین کارت بین‌المللی خودرو به اسم راننده غیرمالک صادر خواهد شد. البته در این وکالت‌نامه حتما باید نام این شخص نوشته شود و او نباید مشکلی برای خروج از مرزهای بین‌المللی داشته باشد.

هزینه پلاک بین المللی ۱۴۰۴ و کاپوتاژ خودرو

اکنون دانستیم که برای گرفتن پلاک ترانزیت باید خدمات مختلفی برای ما انجام شود. طبق تعرفه‌های کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی ایران هزینه صدور پلاک بین المللی در سال ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

در نظر داشته باشید هزینه کاپوتاژ ماشین به ارمنستان و هزینه کاپوتاژ ماشین به ترکیه یا سایر کشورها با‌هم یکسان است و مبلغ پرداختی بابت خدمات گمرکی و بین‌المللی، طبق تعرفه‌های مشخص و سراسری محاسبه می‌شود.

با احتساب مجموع هزینه کاپوتاژ خودرو سال ۱۴۰۴، میانگین کل هزینه کاپوتاژ 1404 برای سفر خارجی بین ۴.۵ تا ۶.۵ میلیون تومان خواهد بود. این مبلغ بستگی به انتخاب گواهینامه یک‌ساله یا سه‌ساله، تهیه کارنه دو پاساژ و سایر خدمات انتخابی دارد. اگر بخواهید پلاک ماشین‌تان را تمدید کنید نیاز به پرداخت هزینه مجدد پلاک و برچسب ir نخواهید داشت.

کشور های معتبر و پذیرنده کاپوتاژ خودرو ایران

مطابق با کنوانسیون سال ۱۹۴۹ که بیشتر کشورهای جهان عضو آن هستند؛ 98 کشور کاپوتاژ ایران را می‌پذیرند و اجازه ورود ماشین‌های شخصی با کاپوتاژ‌‌ ایرانی را به کشورشان می‌دهند.

از بین این کشورها، کشورهای ترکیه، ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان، عربستان، یمن، بحرین، قطر، امارات، کویت، اردن و … همسایه ایران هستند و احتمالا بیشترین مسافرت‌ها را دارند. البته کشورهای سوریه و تاجیکستان هم کاپوتاژ ایران را معتبر می‌دانند و احتمالا مقصد سفر خیلی از ایرانی‌ها باشند.

قوانین کاپوتاژ ماشین؛ مواردی که پیش از کاپوتاژ خودرو باید بدانید!

قوانین کاپوتاژ خودرو در ایران، مجموعه‌ای از مقررات گمرکی است که برای خروج موقت خودروهای شخصی از کشور تدوین شده‌اند. در ادامه، به‌طور‌جامع این قوانین را بررسی می‌کنیم:

• مدت اعتبار برگه کاپوتاژ توسط گمرک مبدا مشخص می‌شود و بسته به مسیر، فصل و نوع خودرو متفاوت است. خودرو باید در بازه تعیین‌شده به کشور بازگردد.
• اگر به هر دلیل (مانند تصادف یا مشکل فنی) خودرو نتواند در زمان مقرر بازگردد، باید پیش از پایان مهلت، درخواست تمدید همراه با مدارک لازم به گمرک مبدا ارائه شود.
• در صورتی‌که خودرو بدون تمدید به‌موقع، خارج از مهلت مجاز بازگردد، مشمول جریمه گمرکی خواهد شد.
• پس از پایان سفر یا در صورت فروش خودرو، برگه کاپوتاژ باید به‌صورت رسمی باطل شود. عدم ابطال به‌موقع، باعث ایجاد تعهدات قانونی برای مالک می‌شود.
• فقط خودروهایی که خروج آن‌ها از کشور منع قانونی ندارد، می‌توانند کاپوتاژ شوند. در مورد خودروهای قدیمی یا خاص، نیاز به مجوزهای تکمیلی (مثل میراث فرهنگی) وجود دارد.
• خودروهای کاپوتاژشده باید در مقصد تعیین‌شده توسط گمرک مبدا ثبت ورود شوند. اگر این ثبت ظرف سه ماه پس از پایان اعتبار صورت نگیرد، خودرو به‌عنوان «به مقصد نرسیده» تلقی می‌شود.
• اگر خودرویی به‌عنوان «کالای ممنوعه» شناخته شود و برگه کاپوتاژ آن به موقع ابطال یا تمدید نشود، ممکن است از نظر قانونی قاچاق محسوب شود.
• استفاده پلاک ترانزیت یک خودرو روی سایر خودروها، جرم محسوب می‌شود.
• پلاک و کابوتاژ ماشین‌های منطقه آزاد مثل ارس، فقط می‌توانند از مرز ارمنستان و نخجوان عبور کنند.

با کاپوتاژ خودرو شخصی‌، سفرتان را با خیال راحت آغاز کنید!

اگر قصد سفر به خارج از کشور با خودروی شخصی را دارید، دریافت مجوز کاپوتاژ و پلاک بین‌المللی، مهم‌ترین اقدام قانونی و اجرایی پیش از عبور از مرز است. برای این کار باید ابتدا به گمرک مراجعه کرده و سپس مدارک لازم را به کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی ارائه دهید. با داشتن برگه کاپوتاژ، گواهینامه بین‌المللی و پلاک ترانزیت، می‌توانید در کشورهای پذیرنده کاپوتاژ ایران، بدون مشکل تردد کنید.

سوالات متداول