دیه حوادث ناشی از کار (راهنمای دریافت دیه) + جدول دیه ۱۴۰۴

هر سال بیش از ۱۳ هزار حادثه ناشی از کار در ایران ثبت می‌شود و متأسفانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر نیز جان خود را از دست می‌دهند. این آمار تنها یک عدد نیست، بلکه زنگ خطری‌ است برای همه‌ کارفرمایان و کارگرانی که در محیط‌های پرخطر فعالیت می‌کنند.

طبق قانون مجازات اسلامی، دیه یکی از مهم‌ترین ابزارهای جبران خسارت جانی در حوادث کار است که مبلغ آن هر سال توسط قوه قضاییه تعیین می‌شود. در سال ۱۴۰۴ دیه کامل در ماه‌های غیرحرام ۱.۶ میلیارد تومان و در ماه‌های حرام ۲.۱۳۳ میلیارد تومان اعلام شده است. این تغییرات روی تعهدات کارفرمایان، پوشش بیمه مسئولیت و حتی روند دادرسی پرونده‌های حوادث ناشی از کار تاثیر مستقیم دارد.

در این مقاله، هر آنچه باید درباره‌ قانون حادثه حین کار، بیمه حوادث شغلی، نحوه مطالبه دیه آسیب دیدگی در حین کار و پوشش‌های بیمه‌ای بدانید، به‌صورت خلاصه و دقیق ارائه شده است.

تعریف حادثه ناشی از کار در قانون تامین اجتماعی

طبق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی، حوادث کاری شامل مواردی می‌شود که در حین کار برای کارگر اتفاق بیفتد. به‌طور کلی اگر بیمه‌شده در هر کدام از شرایط زیر دچار حادثه‌ای شود، شامل قوانین حوادث ناشی از کار می‌شود:

• حادثه هنگامی که بیمه‌شده در کارگاه، موسسه‌های وابسته، ساختمان‌ها و یا محوطه آن‌ها مشغول کار است، اتفاق بیفتد
• حادثه هنگامی که بیمه‌شده برای انجام وظیفه و ماموریت در خارج از کارگاه و محل اشتغال خود است، اتفاق بیفتد
• حادثه در زمان رفت‌و‌برگشت بیمه‌شده از منزل به محل کار و برعکس (اگر حادثه در زمان عادی رفت‌و‌برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد) اتفاق بیفتد
• حادثه در زمان مراجعه به درمانگاه یا بیمارستان برای پیگیری پروسه‌های درمان و توان‌بخشی رخ دهد
• حادثه هنگام تلاش برای نجات جان سایر بیمه‌شدگان و کمک به آن‌ها اتفاق بیفتد.

تفاوت بیماری ناشی از کار با حادثه ناشی از کار چیست؟

بیماری و حادثه ناشی از کار، هر دو از مصادیق حوادث شغلی هستند؛ اما از نظر ماهیت، نحوه اثبات و پروسه دریافت خسارت، با یکدیگر فرق می‌کنند. حادثه در حین کار، اتفاقی غیرمنتظره و خارج از اراده کارگر است که حین انجام وظیفه یا به‌خاطر آن رخ می‌دهد.

بیماری ناشی از کار اختلالی است که به‌تدریج و بر اثر تکرار شرایط زیان‌آور در محیط کار ایجاد می‌شود. این نوع بیماری‌ها معمولاً در نتیجه تماس مداوم با مواد شیمیایی، ارتعاشات، نویز بلند یا شرایط نامناسب ارگونومیک رخ می‌دهد.

مسئولیت کیفری در حوادث ناشی از کار یعنی چه؟

مسئولیت کیفری حادثه همیشه بر عهده مقصر یا مقصرین حادثه است. ماده ۹۵ قانون کار می‌گوید که مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار با کارفرما یا مسئولین واحدهای کاری است؛ پس اگر حادثه به‌دلیل رعایت نکردن مقررات ایمنی از سوی کارفرما یا مسئولین واحد باشد، هر حادثه‌ای که رخ بدهد، مسئولیت کیفری حادثه با شخص کارفرما یا مسئول مربوطه در کارگاه خواهد بود.

کارفرما چه وظیفه‌ای برای کنترل حوادث ناشی از کار دارد؟

براساس قانون، کارفرما باید قبل از مشغول شدن کارگرها به‌ کار حتما امنیت محیط کار را تامین کند. در ضمن مسئولیت اصلی ورود افراد متفرقه به داخل کارگاه و وقوع هر نوع حادثه برای آن‌ها هم با کارفرما است. به‌طور کلی برای جلوگیری از حوادث ناشی از کار، کارفرما باید شرایط زیر را برای نیروهای شاغل در کارگاه خود فراهم کند:

• وسایل و امکانات لازم برای تامین امنیت، سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار را در اختیار آن‌ها قرار بدهد.
• باید نحوه استفاده و کار با دستگاه‌ها و ابزارهای کاری کارگاه را کاملا به کارگران آموزش بدهد.
• تابلوهای خطر که در روز و شب دید کامل داشته باشند در کارگاه نصب کند.
• تمام محوطه کار را محصور کند.
• بر رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی از طرف کارگرها نظارت داشته باشد تا آن‌ها دچار حوادث ناشی از کار نشوند.

اگر کارفرما این کارها را دقیق و کامل انجام دهد، در حادثه مقصر نخواهد بود. درواقع گاهی ممکن است مقصر حوادث ناشی از کار خود فرد حادثه‌دیده باشد. البته تصمیم‌گیر اصلی برای مشخص‌شدن مقصر حادثه، کارشناسان یا بازرس‌های رسمی دادگستری هستند. معمولا بعد از حادثه این کارشناسان موضوع را بررسی کرده و با‌توجه‌به حکم و رأی قاضی، مقصر یا مقصرین شناخته می‌شوند.

مسئولیت کیفری کارفرما در حادثه‌ های ناشی از کار

بسیاری از کارگران می‌پرسند که اگر کارفرما مقصر حادثه شناخته شود، چه مسئولیت کیفری‌ای دارد؟ براساس قانون مسئولیت کیفری کارفرما در حوادث ناشی از کار شامل موارد زیر می‌شود:

• باید حداکثر تا سه روز اداری حادثه را به اداره کار و امور اجتماعی محل اطلاع بدهد و فرم‌های مربوط به حادثه را تکمیل کند.
• اقدامات اولیه لازم را انجام بدهد تا از تشدید صدمات و عوارض حادثه برای بیمه‌شده جلوگیری کند. (بعدا تمام هزینه‌های لازم برای اقدامات اولیه درمانی و پزشکی از طرف صندوق تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد).

کارفرمایان می‌توانند با استفاده از بیمه مسئولیت کارفرما، در مواقع بحران و آسیب پشتیبان کارکنان ساختمانی و غیرساختمانی خود باشند.

مهلت ارسال گزارش حادثه به تامین اجتماعی چقدر است؟

گزارش حادثه در محل کار باید کتباً ظرف ۳ روز اداری از تاریخ وقوع حادثه به شعبه مربوطه سازمان تأمین‌اجتماعی ارسال شود. این یعنی سه روز کاری، غیر تعطیلات رسمی و آخر هفته، به صورت مکتوب باید به اطلاع سازمان برسد. در صورت تاخیر، شعب اجرائی مجاز هستند که پس از دریافت گزارش، نسبت به بررسی آن مطابق ماده ۶۰ قانون تأمین‌اجتماعی اقدام کنند.

چگونه درخواست بررسی حوادث ناشی از کار بدهیم؟

برای ثبت درخواست بررسی و تعیین تقصیر در حوادث ناشی از کار باید حادثه‌دیده و یا اولیای دم او به مراجع قضایی انتظامی (تشکیل پرونده در کلانتری) مراجعه کنند و دادخواست یا شکایت بنویسند. این شکایت توسط مقامات قضایی و انتظامی بررسی می‌شود.

سپس واحد بازرسی کار اداره کل کار و امور اجتماعی هر استان یا اداره شهرستان با بررسی پرونده و صحنه حادثه نظریه نهایی درباره مقصر حادثه را اعلام می‌کنند. در نهایت گزارش این کارشناسان به مرجع قضایی ارجاع داده می‌شود تا نظریه بازرس کار و رای نهایی درباره تعیین مقصر حادثه و مقدار و میزان دیه و ارش به حادثه‌دیده و کارفرما اعلام شود.

هزینه بررسی حوادث ناشی از کار چقدر است؟

بررسی حادثه ناشی از کار توسط بازرسان ادارات کارو‌امور اجتماعی به‌عنوان ضابطین مراجع قضایی کاملا رایگان است. فقط اگر بعد از رای نهایی کارگر یا کارفرما نسبت به نظر بازرس کار اعتراض داشته باشند، برای بررسی دوباره حادثه و درخواست تجدید نظر باید هزینه کارشناسی پرداخت کنند.

جریمه و مجازات کارفرما در حوادث ناشی از کار (در‌صورت مقصر بودن)

اگر کارفرما مقصر حادثه حین کار تشخیص داده شود باید جریمه‌های زیر را پرداخت کند:

• پرداخت دیه و ارش کارگر آسیب‌دیده
• پرداخت خسارت به سازمان تامین اجتماعی بابت مستمری یا غرامت نقص عضو

اگر کارفرما همه مقررات را رعایت کرده باشد و کارگر عامل حادثه باشد، کارفرما مسئولیتی ندارد و تأمین‌اجتماعی خسارت را می‌پردازد.

بیمه حوادث انفرادی پوشش کامل برای جبران حوادث ناشی از کار

یکی از بهترین گزینه‌‌ها برای داشتن پوشش کامل‌تر درمانی و پزشکی در مواقع حادثه کاری خرید بیمه حوادث انفرادی است. معمولا خود کارفرماها در کنار بیمه تامین‌اجتماعی کارکنان را بیمه حوادث هم می‌کنند. اما حتی اگر کارفرما فراموش یا غفلت کرد خودتان هم می‌توانید بیمه حوادث انفرادی بخرید. با مراجعه به سایت ازکی می‌توانید پوشش‌ها و سقف غرامت پرداختی بیمه حوادث انفرادی شرکت‌های مختلف را با هم مقایسه کرده و بیمه‌نامه حوادث را با قیمت مناسب خریداری کنید.

نحوه محاسبه دیه و ارش حوادث ناشی از کار چگونه است؟

به‌طورکلی میزان دیه حادثه حین کار و ارش حوادث کار با‌توجه‌به دستور قاضی پرونده و توسط پزشکی قانونی مشخص و تعیین می‌شود. مبلغ دیه نیز هرسال توسط قوه قضاییه اعلام خواهد شد. البته مبلغ دیه کامل انسان در ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) و غیرحرام متفاوت است.
در سال ۱۴۰۴ دیه کامل انسان در ماه‌های حرام ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان و در ماه‌های غیرحرام ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان است. ارش هم یک نوع دیه است ولی مبلغ آن در شرع بیان نشده است. درواقع میزان و مبلغ ارش براساس نظر قاضی و با‌توجه‌به بررسی کارشناسان پزشکی قانونی درباره نوع و میزان آسیب وارده‌شده تعیین می‌شود.

دیه حوادث ناشی از کار چقدر است؟ جدول دیه اعضای بدن ۱۴۰۴

خیلی وقت‌ها حادثه ناشی از کار باعث آسیب فیزیکی و جسمی جدی به بیمه‌شده می‌شود. در این حالت هم کارفرما باید براساس میزان و مقدار آسیب و همچنین عضو آسیب‌دیده مقدار مشخصی دیه به کارگر پرداخت کند. جدول دیه اعضای بدن در سال ۱۴۰۴ به‌شکل زیر محاسبه می‌شود:

نکته: منظور از جراحت حارصه خراشیدگى پوست بدون خونریزی است. جراحت دامیه هم زخمى است که به گوشت آسیب وارد کرده و باعث خونریزی شده، اما آنقدر عمیق نیست که بریدگی در نظر گرفته شود.

پوشش پزشکی بیمه تامین اجتماعی حادثه دیده چیست؟

ماده ۵۴ قانون تامین‌ اجتماعی می‌گوید همه بیمه‌شده‌ها اگر در محیط کار دچار حادثه شدند می‌توانند از خدمات پزشکی زیر استفاده کنند:

• کلیه اقدامات درمانی سرپایی
• بستری بیمارستانی
• تحویل داروهای لازم
• انجام آزمایشات تشخیص مثل عکس و اسکن برای گرفتن خدمات درمانی

مهم‌ترین دلایل وقوع حادثه و آسیب دیدگی در محل کار

حادثه در محیط‌های کاری ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد؛ از مشکلات فنی دستگاه‌ها گرفته تا خستگی کارگر. مهم‌ترین دلایل وقوع حادثه در محیط کار شامل موارد زیر می‌شود:

• رعایت نکردن اصول ایمنی
• کار با دستگاه‌های تخصصی بدون آموزش
• سقوط کارگر از ارتفاع
• برق‌گرفتگی
• سقوط ابزار و مصالح از ارتفاع

اقدامات لازم برای کاهش حوادث حین کار

واقعیت این است که در خیلی از مشاغل، خطر و حادثه بخشی از کار هستند. اما حتی برای این حرفه‌ها هم می‌توان ضریب ایمنی را بالا برد. فقط کافی است تا کارگران چند نکته ساده ایمنی را رعایت کنند:

• زیر بار معلق تردد یا کار نکنند؛
• کار‌هایی را که در آن مهارت و تخصص ندارند، قبول نکنند؛
• حتما از ابزارهای خاص ایمنی (کلاه و لباس‌های مخصوص) در موقع کار استفاده کنند؛
• اگر به‌دلیل خستگی یا وضعیت جسمی خاص و حتی استفاده از دارو تمرکز و حواس کامل برای کار کردن ندارند، حتما باکارفرما در میان بگذارند.

نکات مهم در قانون حادثه حین کار

قانون درباره حوادث ناشی از کار سعی کرده تا جای ممکن شرایط را برای پرداخت خسارت به کارگر فراهم کند. نکات مهمی که درباره قوانین حادثه در محل کار باید بدانید عبارت‌اند از:

• حوادث ناشی از کار مشمول مرور زمان نمی‌شوند؛
• بعد از بازنشستگی هم می‌توان برای حوادث ناشی از کار پیش آمده در زمان اشتغال از کارفرمایان شکایت کرد؛
• مطابق ماده ۷۹ قانون کار، استفاده از کارگران کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است. اگر این کارگران دچار حادثه شوند کارفرما مسئول است؛
• اگر کارگر آسیب‌دیده به کارفرما رضایت محضری بدهد ولی خسارت‌های او پرداخت نشود همچنان می‌تواند از کارفرما شکایت کند؛
• تشخیص بیماری‌های ناشی از کار با شورای پزشکی است. به‌طورکلی عوارضی که به‌مرور زمان بر اثر کار با آلاینده‌های محیط کار در بیمه‌شده ایجاد می‌شود بیماری ناشی از کار محسوب می‌شوند. البته تشخیص این بیماری‌ها باید از طرف کمیسیون‌های پزشکی یا شورای پزشکی سازمان تامین‌اجتماعی تایید شود.

خسارت حادثه برای کارگر بدون بیمه با چه کسی است؟

کارفرما باید همه کارگرها و کارکنان خود را بیمه کند. اگر کارگر بدون بیمه در حین کار صدمه و آسیب ببیند و رابطه کارگری و کارفرمایی برای قانون ثابت‌ شود؛ کارفرما باید کل خسارت کارگر آسیب‌دیده شامل هزینه پزشکی، نقص عضو، فوت و حتی هزینه کفن و دفن را پرداخت کند.

تکلیف حادثه ناشی از کار برای اتباع بیگانه فاقد روادید کار چیست؟

اگر در حین کار برای یک کارگر غیرایرانی حادثه‌‌ای اتفاق بیفتد و خدای نکرده فوت کند یا دچار نقص عضو شود آیا به او مستمری تعلق می‌گیرد؟ واقعیت این است که استفاده از نیروی کار اتباع بیگانه بدون داشتن روادید ورود با حق کار ممنوع است. متاسفانه در چنین شرایطی اتباع بیگانه بدون روادید کار و پروانه کار مشمول قانون کار و مزایای مربوط به تامین اجتماعی نمی‌شوند.

با بیمه حوادث انفرادی از پرداخت هزینه‌های بالا جلوگیری کنید!

حتی در محیط‌های کاری ایمن، وقوع حادثه اجتناب‌ناپذیر است و آگاهی از قوانین، حقوق و پوشش‌های بیمه‌ای می‌تواند از بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری کند. طبق قانون، کارفرما در قبال حوادث کاری مسئول است و در صورت سهل‌انگاری، موظف به پرداخت دیه و خسارات خواهد بود. استفاده از بیمه مسئولیت کارفرما و بیمه حوادث انفرادی راهکاری هوشمندانه برای محافظت از کارگران و آسودگی خاطر کارفرمایان است. همچنین اطلاع از فرایند دریافت دیه، نحوه محاسبه آن و جدول دیه ۱۴۰۴ برای هر دو طرف ضروری است.

اگر به‌دنبال بیمه‌ای هستید که در زمان حادثه، پشتیبان واقعی شما باشد، بهترین بیمه حوادث را از ازکی تهیه کنید. در سایت ازکی می‌توانید طرح‌های متنوع بیمه حوادث را با هم مقایسه، پوشش‌ها را بررسی و تنها با چند کلیک، مناسب‌ترین بیمه را با قیمت رقابتی خریداری کنید.

سوالات متداول