شرایط و جزئیات قوانین دیه دست و پا در تصادفات رانندگی

قصد داریم با شرح دیات در قانون مجازات‌های اسلامی به مبحث دیه دست و پا و همچنین نحوه محاسبه آن بپردازیم. تاثیر هر یک از آسیب‌ها (شکستگی، قطع و از بین رفتن، کندن، فلج‌شدن و …) در میزان دیه دست و پا باتوجه‌به نسبت آن به کل دیه محاسبه می‌شود. در شرایطی که اندازه دیه دست و پا در قوانین مشخص نشده باشد، به آن آسیب ارش تعلق می‌گیرد.

قانون پرداخت دیه دست و پا در قانون مجازات اسلامی

برای آسیب رسیدن یا قطع شدن هر یک از قسمت‌های دست و پا قانون خاصی در مجازات اسلامی در نظر گرفته شده است. ماده‌های مختلف آسیب‌های مختلف مانند دیه شکستگی دست و دیه شکستگی پا را در ادامه بررسی می‌کنیم.

ماده ۶۳۵ دیه دست و پا

قطع‌کردن و یا از بین بردن هریک از دست‌ها از مفصل مچ به شرط آنکه دارای انگشتان کامل باشد، موجب نصف دیه کامل است، حتی اگر به هر علت فرد دارای یک دست باشد.

ماده ۶۳۶ دیه دست و پا

قطع تمام انگشتان یک دست از انتهای انگشتان یا تا مچ، موجب نصف دیه کامل است.

ماده ۶۳۷ دیه دست و پا

قطع‌کردن و یا از بین بردن کف دستی که به هر علت دارای انگشت‌ نمی‌باشد‌، ارش به آن تعلق می‌گیرد.

‌تبصره: در قطع‌کردن و یا از بین بردن کف دستی که کمتر از ۵ انگشت دارد، علاوه بر دیه آن انگشتان، نسبتی از ارش کف دست نیز ثابت است، بدین ترتیب که اگر مچ دست دارای یک انگشت باشد، علاوه بر دیه ۱ انگشت، چهارپنجم ارش کف دست و اگر دارای ۲ انگشت باشد، علاوه بر دیه ۲ انگشت، سه پنجم ارش کف دست و اگر دارای ۳ انگشت باشد، علاوه بر دیه ۳ انگشت، دوپنجم ارش کف دست و اگر دارای ۴ انگشت باشد، علاوه بر دیه ۴ انگشت، یک‌پنجم ارش کف دست نیز پرداخت می‌شود.

ماده ۶۳۸ دیه دست و پا

قطع دست دارای ساعد از آرنج، چه کف دست داشته باشد یا نداشته باشد، نصف دیه کامل دارد. قطع دست دارای بازو از شانه، چه آرنج داشته باشد یا نداشته باشد، نصف دیه کامل دارد.

ماده ۶۳۹ دیه دست و پا

دستی که دارای انگشتان است، اگر بالاتر از مفصل مچ و نیز دستی که دارای ساعد است، اگر بالاتر از آرنج قطع شود، علاوه بر نصف دیه کامل موجب ارش مقدار زائدی که قطع شده نیز می‌باشد‌.

ماده ۶۴۰ دیه دست و پا

قطع دست اصلی کسی که از مچ یا آرنج یا شانه دارای ۲ دست است، نصف دیه کامل به او تعلق می‌گیرد و قطع دست زائد موجب ارش است. تشخیص دست اصلی و زائد برعهده کارشناس مورد اطمینان است.

ماده ۶۴۱ دیه دست و پا

دیه هر یک از انگشتان اصلی دست، یک‌دهم دیه کامل است.

ماده ۶۴۲ دیه دست و پا

بریدن یا از بین بردن هر بند انگشت غیر شست، موجب یک‌سوم دیه آن انگشت و هر بند انگشت شست، موجب نصف دیه شست است.

ماده ۶۴۳ دیه دست و پا

دیه انگشت زائد یک‌سوم دیه انگشت اصلی و دیه بندهای انگشت زائد، یک‌سوم دیه همان بند اصلی و دیه بند زائد انگشت اصلی یک‌سوم دیه بند اصلی همان انگشت است.

‌تبصره: درصورتی که بند انگشت دارای نقص باشد، به همان میزان از مقدار دیه آن کاسته می‌شود.

ماده ۶۴۴ دیه دست و پا

دیه فلج‌کردن هر دست دوسوم دیه دست، دیه فلج‌کردن هر انگشت دوسوم دیه همان انگشت. دیه قطع دست فلج یک‌سوم دیه دست و دیه قطع انگشت فلج یک‌سوم دیه همان انگشت است.

ماده ۶۴۵ دیه دست‌و‌پا

دیه از بین بردن ناخن به طوری که دیگر نروید یا فاسد و معیوب بروید، یک درصد دیه کامل و اگر بدون عیب بروید، نیم درصد دیه کامل است.

ماده ۶۴۶ دیه دست‌و‌پا

احکام ذکرشده در دیه دست و انگشتان آن، در پا و انگشتان آن نیز به همان صورت است.

دیه شکستگی دست در تصادف

توجه داشته باشید که مبلغ دیه دریافتی بر اساس میزان خسارت تعیین می‌شود و تعیین مقدار خسارت به عهده پزشکی قانونی است. تعیین مبلغ دیه به کمک پرونده پزشکی و وضعیت بهبود یافتن صدمات  مشخص می‌شود. بر اساس توضیحات بالا تا زمانی که نظریه پزشکی قانونی اعلام نشود، نمی‌توان مقدار دقیق دیه را مشخص کرد.

دیه دست شکسته در صورتی که شکستگی به طور کامل بهبود نیابد، یک‌پنجم دیه همان عضو و در صورتی که به صورت کامل و بدون هیچ عیب و نقصی بهبود یابد، چهار بیست‌وپنجم دیه شکستن دست است.

ساعد دست از بالای مچ تا آرنج را شامل می‌شود که دارای ۲ استخوان می‌باشد،

۱ – استخوان رادیوس یا زند اعلی (زند بالا)

۲ – استخوان اولنا یا زند اسفل (زند پایینی) و این ۲ استخوان مچ دست را به آرنج دست متصل می‌کنند .

هر شکستگی در هر یک از استخوان‌های ساعد دست در صورتی که شکستگی بدون عیب درمان یا التیام یابد میزان دیه آن ۸ درصد دیه کامل خواهد بود که مبلغ آن به نرخ سال ۱۴۰۰ مبلغ ۳۸,۴۰۰,۰۰۰ تومان (سی و هشت میلیون و چهارصد هزار تومان) می‌شود و در صورتی که شکستگی به صورت معیوب درمان شود میزان دیه آن ۱۰ درصد دیه کامل می‌باشد که مبلغ آن به نرخ سال ۱۴۰۰ مبلغ ۴۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان (چهل و هشت میلیون تومان) می‌شود .

چنانچه غیر از شکستگی استخوان ساعد، دست عیب دیگری پیدا کند؛ مثلاً محدویت حرکتی نیز داشته باشد، برای محدودیت حرکتی دست ارش هم تعیین می‌شود که درصد آن را پزشکی قانونی باتوجه‌به میزان، نوع و آسیب و عیب تعیین می‌کند .

ممکن است هر یک از استخوان‌های ساعد دست خود به تنهایی یک شکستگی یا دو شکستگی داشته باشد؛ به عنوان مثال استخوان زند اعلی دو شکستگی و استخوان زند اسفل یک شکستگی داشته باشد که در این مثال تعدا شکستگی‌ها ۳ مورد می‌باشد و هر شکستگی دیه جداگانه دارد.

دیه شکستگی پا در تصادف

دیه شکستن استخوان پا، من جمله دیه شکستگی پا در تصادف، یک پنجم دیه یک پا است که باتوجه‌به نرخ دیه یک پا (۳۰۰ میلیون تومان) مبلغ ۶۰ میلیون تومان است. همچنین در صورتی که شکستگی استخوان پا، بدون عیب درمان شود، دیه آن چهار پنجم دیه شکستن استخوان، یعنی ۴۸ میلیون تومان خواهد بود. دیه خرد شدن استخوان پا، یک سوم دیه یک پا است که با در نظر گرفتن نرخ دیه یک پا ۱۴۰۱ (۳۰۰ میلیون تومان) مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان است. لازم به ذکر است در صورتی که خرد شدن استخوان پا بدون عیب درمان شود، دیه آن چهار پنجم دیه خرد شدن استخوان، یعنی ۸۰ میلیون تومان خواهد بود. دیه ترک برداشتن استخوان پا، چهار پنجم دیه شکست استخوان پا است که باتوجه‌به نرخ دیه شکستن استخوان پا مبلغ ۴۸ میلیون تومان است.

نحوه محاسبه دیه دست و پا در تصادفات رانندگی در سال ۱۴۰۱

دیه دست و پا باتوجه‌به مقدار آسیبی که به هر کدام از اعضا وارد شده است، مشخص می‌شود. در نهایت محاسبه دقیق دیه باتوجه‌به نظر پزشک قانونی و رای دادگاه متناسب با نرخ دیه در آن سال تعیین خواهد شد.

سقف پوشش و تعهدات بیمه برای پرداخت دیه تصادف رانندگی چقدر است؟

هر سال نرخ دیه توسط قوه قضاییه اعلام می‌شود و سقف تعهدات بیمه شخص ثالث برابر با مبلغ دیه در ماه‌های حرام است. در واقع سقف پوشش جانی بیمه شخص ثالث متناسب با ظرفیت ماشین و مبلغ دیه است که در سال ۱۴۰۱ مقدار دیه در ماه حرام ۸۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.

سوالات متداول

۱. چگونه دیه قطع یا آسیب دیدگی دست و پا محاسبه می‌شود؟
دیه براساس نوع آسیب (مانند قطع، شکستگی، فلج شدن) و میزان آسیب وارده محاسبه می‌شود. در صورتی که آسیب‌دیدگی خاصی در قانون ذکر نشده باشد، به آن “ارش” تعلق می‌گیرد.

۲. آیا برای قطع یا آسیب‌های مختلف دست و پا دیه متفاوت است؟
بله، برای مثال قطع دست از مچ دارای نصف دیه کامل است، در حالی که دیه قطع تمام انگشتان یک دست نیز معادل نصف دیه کامل است. این تفاوت‌ها در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی توضیح داده شده‌اند.

۳. دیه دست و پا در صورت تصادف چگونه محاسبه می‌شود؟
دیه بر اساس میزان و نوع خسارت و آسیب تعیین می‌شود. مبلغ دیه بر اساس نظر پزشکی قانونی و با توجه به وضعیت بهبود صدمات مشخص می‌شود. به عنوان مثال، دیه شکستگی دست در صورت بهبود کامل متفاوت از حالتی است که شکستگی به طور کامل بهبود نیابد.

۴. سقف پوشش و تعهدات بیمه برای پرداخت دیه در تصادفات رانندگی چقدر است؟
سقف تعهدات بیمه شخص ثالث متناسب با مبلغ دیه در ماه‌های حرام و ظرفیت ماشین تعیین می‌شود. به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۲ مبلغ دیه در ماه حرام ۱میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.

۵. در صورتی که اندازه دیه دست و پا در قوانین مشخص نشده باشد، چگونه دیه محاسبه می‌شود؟
در مواردی که اندازه دقیق دیه برای آسیب‌های خاصی در قوانین مشخص نشده باشد، به آن آسیب “ارش” تعلق می‌گیرد. ارش به معنی جبران مالی برای آسیب‌هایی است که به طور دقیق در قانون ذکر نشده‌اند و مبلغ آن براساس نظر کارشناسان و پزشکی قانونی تعیین می‌شود.