فرانشیز بیمه شخص ثالث چیست؟

فرانشیز بیمه شخص ثالث، همان بخشی از خسارت است که در صورت وقوع حادثه و به‌دلیل تخلفات رانندگی حادثه‌ساز، به‌عهده راننده مقصر قرار می‌گیرد. به زبان ساده، شرکت بیمه همه خسارت را می‌پردازد ولی طبق قانون، بخشی از آن را بعدا از راننده خاطی دریافت می‌کند. بیمه شخص ثالث به‌عنوان یک بیمه اجباری، خسارات جانی و مالی وارد‌شده به اشخاص ثالث را پوشش می‌دهد. ولی آشنایی با مفهوم فرانشیز در این بیمه، اهمیت فراوانی دارد، چون ممکن است هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای برای راننده مقصر ایجاد کند. در این مقاله به طور کامل به این موضوع می‌پردازیم و همه نکات کاربردی که باید درباره فرانشیز بیمه شخص ثالث بدانید را بررسی می‌کنیم.

فرانشیز در بیمه شخص ثالث چه معنایی دارد؟

فرانشیز یا Deductible در بیمه، بخشی از خسارت است که بر‌عهده بیمه‌گذار می‌ماند و شرکت بیمه تعهدی نسبت‌به آن ندارد. فرانشیز در بیمه شخص ثالث شکل خاصی به خود می‌گیرد:

• اگر راننده مقصر، تخلف حادثه‌ساز انجام داده باشد و باعث تصادف شود، شرکت بیمه ابتدا خسارت زیان‌دیده را پرداخت می‌کند.
• سپس درصد مشخصی از مبلغ خسارت را به‌عنوان فرانشیز از راننده مقصر دریافت می‌کند.

بنابراین فرانشیز در بیمه شخص ثالث نه یک انتخاب برای کاهش حق بیمه، بلکه یک جریمه قانونی برای رانندگان متخلف است.

تفاوت فرانشیز با خسارت مالی و جانی

تفاوت میان فرانشیز، خسارت مالی و خسارت جانی در ماهیت و نحوه پرداخت آن‌ها است. خسارت مالی به زیان‌های وارد‌شده به خودرو یا اموال اشخاص ثالث اشاره دارد و خسارت جانی هزینه‌های درمان، دیه یا سایر تبعات آسیب‌های جسمی افراد را پوشش می‌دهد. ولی فرانشیز بیمه ماهیت متفاوتی دارد، در‌واقع بخشی از خسارت است که طبق قانون و شرایط بیمه، به‌دلیل مقصر بودن راننده یا نوع تخلف او، مستقیما از خود راننده دریافت می‌شود. به بیان ساده، خسارت مالی و جانی تعهد بیمه‌گر در جبران زیان‌ها است، در‌حالی‌که فرانشیز سهم اجباری مقصر از این جبران خسارت به‌شمار می‌رود.

مبنای قانونی فرانشیز در بیمه شخص ثالث چیست؟

مبنای اصلی اعمال فرانشیز در بیمه شخص ثالث، قانون بیمه شخص ثالث و آیین‌نامه‌های ابلاغی بیمه مرکزی است. ماده ۱۴ این قانون به‌روشنی بیان می‌کند که در صورت وقوع تصادف ناشی از تخلفات حادثه‌ساز (مانند سرعت غیرمجاز یا عبور از چراغ قرمز)، شرکت بیمه موظف به جبران خسارت زیان‌دیده خواهد بود، ولی حق دارد درصدی از خسارت پرداخت‌شده را از راننده مقصر مطالبه کند. این ماده، مبنای قانونی فرانشیز را مشخص و هم حقوق زیان‌دیده و هم مسئولیت راننده متخلف را به‌طور شفاف تعیین می‌کند.

حداقل و حداکثر فرانشیز بیمه شخص ثالث طبق قانون

بر‌اساس قوانین بیمه مرکزی و متن صریح قانون بیمه شخص ثالث، فرانشیز سقف و کف مشخص دارد. این میزان بسته‌به شرایط حادثه ممکن است از ۲.۵ درصد تا ۱۰ درصد کل خسارت پرداختی متغیر باشد. به بیان ساده‌تر، اگر راننده‌ای با تخلف حادثه‌ساز باعث تصادف شود، باید بخشی از خسارت را شخصا تقبل کند. این درصدها به گونه‌ای تعیین می‌شوند که هم برای راننده مقصر بازدارندگی ایجاد کنند و هم حقوق زیان‌دیدگان کاملا محفوظ بماند.

الزام یا اختیاری بودن فرانشیز بیمه شخص ثالث

فرانشیز در بیمه شخص ثالث، برخلاف برخی انواع دیگر بیمه، اجباری است و بیمه‌گذار حق ندارد آن را به‌دلخواه حذف کند. راهی که راننده اجازه دارد از پرداخت فرانشیز جلوگیری کند، رانندگی ایمن و اجتناب از تخلفات حادثه‌ساز است. در واقع، فلسفه وجودی فرانشیز در این نوع بیمه، تشویق رانندگان به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و کاهش حوادث ناشی از سهل‌انگاری به‌شمار می‌رود. به‌همین‌دلیل، فرانشیز یک بخش جدایی‌ناپذیر و الزام‌آور از بیمه شخص ثالث محسوب می‌شود.

نحوه محاسبه فرانشیز بیمه شخص ثالث

فرانشیز در بیمه شخص ثالث بر‌اساس تعداد دفعات تکرار تخلف حادثه‌ساز در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه محاسبه می‌شود. هر چه راننده بیشتر مرتکب تخلفات حادثه‌ساز شود، درصد فرانشیز افزایش می‌یابد و سهم بیشتری از خسارت بر‌عهده او قرار می‌گیرد.

• بار اول: راننده مقصر باید ۲.۵٪ از کل خسارت جانی و مالی را پرداخت کند.
• بار دوم: فرانشیز به ۵٪ از کل خسارت افزایش می‌یابد.
• بار سوم و بیشتر: راننده موظف به پرداخت ۱۰٪ از کل خسارت است.

فرض کنید خسارت یک تصادف ۲۰۰ میلیون تومان برآورد شود:

• بار اول: راننده باید ۵ میلیون تومان بپردازد.
• بار دوم: سهم راننده ۱۰ میلیون تومان است.
• بار سوم و بیشتر: مبلغ ۲۰ میلیون تومان به‌عنوان فرانشیز بر‌عهده راننده قرار می‌گیرد.

روند فوق نشان می‌دهد که بی‌احتیاطی در رانندگی، هزینه‌های مستقیم مالی برای راننده به‌دنبال دارد و هدف قانون‌گذار از آن، افزایش مسئولیت‌پذیری رانندگان است.

چه زمانی فرانشیز بیمه شخص ثالث اعمال می‌شود؟

فرانشیز به‌طور خودکار برای همه تصادف‌ها لحاظ نمی‌شود، بلکه فقط در شرایط خاصی قابل‌اعمال است. دو شرط اصلی برای اجرای فرانشیز بیمه شخص ثالث عبارت‌اند از:

1. تصادف ناشی از تخلفات رانندگی حادثه‌ساز باشد.
2. پلیس راهنمایی و رانندگی در گزارش رسمی خود، علت حادثه را یکی از این تخلفات ذکر کرده باشد.

به بیان ساده، اگر حادثه‌ای در اثر بی‌احتیاطی عادی یا شرایط غیرقابل پیش‌بینی رخ دهد، فرانشیز اعمال نمی‌شود.

تخلفات رانندگی حادثه‌ساز که موجب اعمال فرانشیز می‌شوند

قانون‌گذار فهرستی از تخلفات حادثه‌ساز را مشخص کرده است که در صورت ارتکاب آن‌ها، راننده مقصر باید بخشی از خسارت را به‌عنوان فرانشیز بپردازد. این دسته از تخلفات رانندگی، بیشترین نقش را در بروز تصادفات سنگین و خسارت‌های جانی و مالی دارند. طبق قانون، در صورت ارتکاب چنین تخلفاتی، بیمه‌گر حق دارد فرانشیز بیشتری از راننده مقصر دریافت کند. نمونه تخلفات حادثه‌ساز رایج عبارت‌اند از:

1. تجاوز از سرعت مجاز
2. سبقت غیرمجاز در مسیرهای دوطرفه
3. عبور از چراغ قرمز
4. حرکت به‌صورت مارپیچ
5. عبور از محل ورود ممنوع
6. رعایت نکردن حق تقدم
7. استفاده از تلفن همراه یا وسایل مشابه هنگام رانندگی
8. حرکت با دنده عقب در آزادراه‌ها
9. انجام حرکات نمایشی (مثل تک‌چرخ زدن یا دور زدن درجا)
10. دور زدن در محل ممنوع
11. عبور وسایل نقلیه از پیاده‌رو
12. تجاوز یا انحراف به سمت چپ
13. گردش به سمت چپ یا راست در محل ممنوع
14. روشن نکردن چراغ خودرو در شب
15. نقص فنی موثر یا خرابی سیستم روشنایی خودرو در شب
16. بی‌توجهی به شرایط درج‌شده در گواهینامه (مثل استفاده از عینک یا سمعک)
17. مصرف مشروبات الکلی یا مواد مخدر
18. توجه نکردن به فرمان پلیس
19. تخلفات مربوط به قوانین حمل بار

هر یک از تخلفات فوق علاوه‌بر اعمال فرانشیز، ممکن است منجر‌به نمره منفی گواهینامه، توقیف خودرو یا جرایم سنگین‌تر نیز شود. بنابراین رعایت قوانین رانندگی فقط برای کاهش خسارت مالی نیست، بلکه امنیت جانی راننده و دیگران را هم تضمین می‌کند.

مزایا و معایب وجود فرانشیز در بیمه شخص ثالث

فرانشیز در بیمه شخص ثالث همان‌قدر که به‌کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند، احتمال دارد بار مالی سنگینی نیز برای راننده به‌همراه داشته باشد. بررسی مزایا و معایب فرانشیز در بیمه شخص ثالث به انتخاب آگاهانه‌تر بیمه‌گذاران کمک می‌کند.

مزایا فرانشیز در بیمه شخص ثالث:

• کاهش قیمت بیمه شخص ثالث (حق بیمه) برای همه بیمه‌گذاران
• جلوگیری از ادعاهای غیرواقعی و خسارت‌های صوری
• تشویق به رانندگی ایمن و کاهش تصادفات
• کمک به پایداری صنعت بیمه و حمایت از حقوق زیان‌دیدگان

معایب فرانشیز در بیمه شخص ثالث:

• تحمیل بار مالی سنگین بر راننده مقصر، به‌ویژه در خسارت‌های بالا
• نبود امکان انتخاب یا کاهش فرانشیز توسط راننده
• ایجاد ابهام و نارضایتی برای بیمه‌گذاران ناآشنا با قوانین

همان‌طور که مشخص است، فرانشیز بیمه شخص ثالث هم یک ابزار حمایتی برای بیمه و هم نوعی تنبیه برای رانندگان متخلف به‌شمار می‌رود.

راه‌های کاهش یا حذف فرانشیز در بیمه شخص ثالث

اگرچه وجود فرانشیز در بیمه شخص ثالث یک موضوع قانونی و اجتناب‌ناپذیر است، ولی می‌توان با رعایت برخی نکات احتمال اعمال آن را کاهش داد یا حتی در برخی شرایط خاص از آن معاف شد:

• رانندگی ایمن و بدون تخلف: بهترین و ساده‌ترین روش برای جلوگیری از اعمال فرانشیز، رعایت کامل قوانین راهنمایی و رانندگی، پرهیز از سرعت غیرمجاز، سبقت‌های خطرناک و سایر تخلفات حادثه‌ساز است. هرچه رانندگی شما ایمن‌تر باشد، احتمال مواجهه با خسارت و پرداخت فرانشیز کمتر می‌شود.
• استفاده از طرح‌های ویژه شرکت‌های بیمه: برخی شرکت‌ها در قالب طرح‌های خاص یا الحاقیه‌ها، علاوه‌بر کاهش فرانشیز، انواع تخفیف بیمه شخص ثالث را نیز ارائه می‌دهند که به مدیریت بهتر هزینه‌ها کمک می‌کند.
• مقایسه شرایط شرکت‌های بیمه مختلف: انتخاب یک بیمه‌گر که خدمات کامل‌تر، طرح‌های تخفیفی متنوع و پشتیبانی بهتری ارائه دهد، به مدیریت بهتر هزینه‌های احتمالی و کاهش دغدغه‌های مالی در زمان حادثه کمک می‌کند.

در‌نهایت، با انتخاب شرکت بیمه معتبر و رعایت اصول رانندگی ایمن، شما می‌توانید تا حد قابل‌توجهی از پرداخت فرانشیز جلوگیری کنید و در زمان بروز حادثه دغدغه کمتری داشته باشید.

تفاوت فرانشیز بیمه شخص ثالث با بیمه بدنه

یکی از پرسش‌های پرتکرار بیمه‌گذاران، تفاوت نحوه اعمال فرانشیز در بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه است. شناخت این تفاوت‌ها باعث می‌شود انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید:

1. فرانشیز در بیمه شخص ثالث: این نوع فرانشیز جنبه تنبیهی دارد و صرفا برای راننده مقصر اعمال می‌شود. میزان آن نیز بر‌اساس تعداد دفعات تخلفات حادثه‌ساز راننده افزایش پیدا می‌کند. به عبارتی، هرچه سابقه تخلفات بیشتر باشد، سهم فرانشیز هم بالاتر می‌رود.
2. فرانشیز در بیمه بدنه: در بیمه بدنه، فرانشیز نوعی مشارکت مالی بیمه‌گذار در پرداخت خسارت است. معمولا به‌صورت یک مبلغ ثابت یا درصدی از خسارت تعیین می‌شود و بیمه‌گذار هنگام خرید بیمه‌نامه شرایط آن را انتخاب یا مدیریت می‌کند.

نتیجه: در بیمه شخص ثالث، فرانشیز یک الزام قانونی و غیرقابل تغییر است، ولی در بیمه بدنه امکان مدیریت و انتخاب میزان آن توسط بیمه‌گذار وجود دارد.

نکات مهم قبل از خرید بیمه شخص ثالث با فرانشیز

برای اینکه هنگام بروز حادثه با مشکل مواجه نشوید، بهتر است پیش از خرید بیمه شخص ثالث به موارد زیر کلیدی توجه کنید:

1. اجباری بودن بیمه شخص ثالث برای همه خودروها و اهمیت تمدید به‌موقع آن
2. آشنایی دقیق با مفهوم فرانشیز، شرایط اعمال آن و پیامدهای مالی احتمالی
3. بررسی فهرست تخلفات حادثه‌ساز (مثل سرعت غیرمجاز، عبور از چراغ قرمز و سبقت غیرمجاز) که موجب افزایش فرانشیز می‌شوند.
4. انتخاب سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث متناسب با شرایط شما، از بروز هزینه‌های سنگین و پیش‌بینی‌نشده جلوگیری می‌کند.
5. مقایسه نرخ، شرایط و خدمات شرکت‌های مختلف بیمه برای انتخاب بهترین گزینه
6. تمدید به‌موقع بیمه‌نامه برای جلوگیری از جریمه دیرکرد و مشکلات حقوقی احتمالی

با رعایت نکات ذکر‌شده، شما می‌توانید یک خرید آگاهانه‌تر داشته باشید و از پوشش‌های بیمه شخص ثالث با اطمینان و آرامش خاطر بیشتری بهره‌مند شوید.

فرانشیز بیمه شخص ثالث؛ سهم راننده متخلف از خسارت

فرانشیز بیمه شخص ثالث همان سهمی از خسارت است که در صورت تخلف حادثه‌ساز بر‌عهده راننده مقصر قرار می‌گیرد. این قانون بر‌اساس ماده ۱۴ تصویب شده است و با هدف تشویق به رانندگی ایمن و کاهش تصادفات اعمال می‌شود. میزان فرانشیز از ۲.۵ تا ۱۰ درصد خسارت متغیر است و فقط به راننده مقصر تعلق می‌گیرد. اگر قصد خرید بیمه شخص ثالث دارید، آگاهی از شرایط فرانشیز و قیمت بیمه شخص ثالث در شرکت‌های مختلف اهمیت بالایی دارد.

برای انتخاب بهترین بیمه، پلتفرم ازکی این امکان را می‌دهد تا قیمت و خدمات بیمه‌ها را مقایسه کنید، بیمه‌نامه خود را آنلاین و حتی قسطی بخرید، در هر زمان و هر مکان پشتیبانی ۲۴ ساعته دریافت کنید و بیمه‌نامه خودتان را با ارسال رایگان تحویل بگیرید. خرید بیمه شخص ثالث آگاهانه، به‌معنی آرامش و امنیت در جاده‌ها است.

سوالات متداول