شرایط استفاده از بیمه برای انجام عمل بازتایید جنسیت + مدارک لازم
افراد ترنس‌جندر معمولا هویتی جنسیتی متفاوت با بدنی که در آن متولد می‌شوند، دارند. مثلا ترنس زن به مرد (F to M) فردی است که در بدنی با ظاهر و آلت تناسلی زنانه به دنیا آمده اما در باطن و ذهن و شخصیت و گرایش جنسی، هویت مردانه دارد. ترنس مرد به زن (M to F) هم فردی است که با ظاهر و اندام مردانه به دنیا آمده اما در باطن گرایش، شخصیت و هویت زنانه دارد. به این وضعیت آشفتگی جنسیتی هم می‌گویند. درواقع براساس جزوه راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM) این شرایط درواقع یک آشفتگی جنسیتی است و نه اختلال یا بیماری.
متاسفانه بسیاری از این افراد به‌دلیل تبعیض‌های اجتماعی برای اشتغال و کسب‌درآمد دچار مشکل می‌شوند. اگر هم بخواهند با هویت و نام جدید شناسنامه بگیرند و عمل بازتایید جنسیت انجام بدهند مجبور به پرداخت هزینه‌های واقعا سنگینی هستند. در ایران تقریبا بیش از ۱۵۰هزار ترنس زندگی می‌کنند که باتوجه به هزینه‌های سنگین این عمل جراحی حتما باید تحت پوشش بیمه قرار داشته باشند. اگر شما هم یکی از اعضای جامعه ترنس ایران هستید این مقاله را تا انتها بخوانید تا با شرایط و پوشش های بیمه جراحی بازتایید جنسیت آشنا شوید.
عمل بازتایید جنیست (تطبیق جنسیت) چیست؟
معمولا برای تطبیق جنیست افراد ترنس‌جدر با بدن‌شان برای آن‌ها جراحی‌هایی انجام می‌شود. به این جراحی، جراحی تطبیق و بازتایید جنسیت (Sex reassignment surgery) گفته می‌شود. جراحیهای SRS ظاهر و عملکرد خصوصیات و اندام جنسی فرد ترنس را تغییر داده و به او برای انطباق با هنجار‌های نسبت داده‌شده به جنسیت‌ش کمک می‌کند.
به‌طورکلی دو نوع جراحی بازتایید جنسیت داریم:
- جراحی SRS زنانه‌سازی شامل واژینوپلاستی (ساخت و بازسازی آلت تناسلی زنانه)، ماموپلاستی، ارکیدکتومی، پنکتومی، زنانه‌سازی چهره، کندرولارینگوپلاستی و حتی زنانه‌سازی صدا.
- جراحی SRS مردانه‌سازی شامل ماستکتومی (ساخت و بازسازی آلت تناسلی مردانه)، تخمدان‌برداری، متودیوپلاستی، واژینکتومی، فالوپلاستی، اسکروتوپلاستی و هیسترکتومی.
البته بد نیست بدانید که افراد ترنس ممکن است خواهان انجام یک مورد، چند مورد، یا تمام موارد فوق باشند یا حتی نخواهند که این جراحی را انجام بدهند. چون جراحی تطبیق جنسیت ریسک بسیار بالایی دارد و می‌تواند به بقيه بخش‌های بدن این افراد مثل گوارش و مثانه صدمات جبران‌ناپذيری وارد کند. برای همین بسیاری از ترنس‌جندرها، تمایلی به انجام روش‌های تطبیق و بازتایید جنسیت ندارند، مخصوصا جراحیهای مربوط به بازسازی اندام جنسی.
هزینه عمل بازتایید جنیست چقدر است؟
هزینه عمل تطبیق جنسیت به فاکتورهای زیادی بستگی دارد. به‌طور کلی عوامل موثر در قیمت عمل بازتایید جنسیت عبارتند از:
- نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی)
- تخصص و سطح تحصیلات جراح
- نوع، تکنیک و مراحل جراحی
- نوع مراقبت‌های بعد از عمل
- نوع پوشش بیمه متقاضی
درواقع هزینه عمل تصدیق جنسیت، با توجه اینکه عمل شامل چه مراحلی است، متفاوت است. مثلا یک جراحی شامل تخلیه و مردانه‌سازی سینه هزینه متفاوتی نسبت به جراحی برای تخلیه رحم و تخمدان دارد. هرکدام از موارد متودیوپلاستی یا فالوپلاستی برای ساخت و بازسازی آلت تناسلی مردانه و همین‌طور بزرگ کردن پستان یا واژینوپلاستی هم روی هزینه نهایی جراحی تاثیر می‌گذارند.
هزینه‌های این عمل برای سال 1401 به‌طور میانگین بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است.
آیا عمل تطبیق جنیست تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی است؟
بیمه تامین اجتماعی و دیگر بیمه‌های پایه مثل خدمات درمانی یا بیمه سلامت هزینه این نوع عمل خاص را از ۳۰ تا حتی ۹۰ درصد پوشش می‌دهند. البته در ایران این عمل در چهارچوب مشخص و قانونی قابل انجام است. یعنی برای استفاده از بیمه برای چنین عملی باید فرد متقاضی مراحل روانشناسی مربوطه را با موفقیت طی کرده باشد و تاییدیه لازم برای انجام این عمل جراحی را به‌صورت قانونی گرفته باشد.
درضمن بیمه تأمین اجتماعی افراد ترنسی که عمل بازتایید جنسیت را انجام داده و تغییر نام می‌دهند همچنان پابرجا خواهد بود. یعنی اگر مرد ترنسی که پیش‌تر با شناسنامه دختر تحت تکفل پدرش بوده، بعد از عمل هم درصورت اشتغال به‌تحصیل و مجرد بودن تا 22 سالگی تحت تکفل پدرش خواهد بود.
همچنین سازمان بهزیستی هم کمک‌هزینه‌هایی به‌افراد متقاضی جراحی بازتایید جنسیت پرداخت می‌کند. هرچند بودجه سازمان بهزیستی برای پرداخت این کمک‌هزینه محدود است و مبلغ کمک هزینه سازمان بهزیستی برای افراد ترنس نهایتا پنج میلیون تومان است.
آیا بیمه تکمیلی هم هزینه عمل بازتایید جنیست را پرداخت می کند؟
گفتیم که بیمه‌های پایه (تامین اجتماعی، خدمات درمانی یا سلامت و …) معمولا 30 درصد هزینه‌های این نوع عمل خاص را به‌شرط تایید و تجویز پزشک پرداخت می‌کنند. ولی بیمه درمان تکمیلی هزینه این عمل را فقط در بیمه تکمیلی گروهی یا سازمانی تحت پوشش قرار می‌دهد. درصد پوشش بیمه نامه تکمیلی برای عمل بازتایید جنسیت هم بسته به شرایط بیمه نامه بین هفتاد تا نود درصد است.
البته هر شرکت بیمه و هر نوع بیمه تکمیلی چنین پوششی ندارد. درواقع خیلی از شرکت‌های بیمه این عمل را یک عمل زیبایی حساب می‌کنند و هزینه آن را پوشش نمی‌دهند. اگر می‌خواهید از بیمه تکمیلی برای انجام جراحی تطبیق جنسیت استفاده کنید حتما بررسی کنید که شرکت صادرکننده بیمه شما چنین خدماتی را هم ارائه می‌کند.
پوشش های بیمه برای عمل بازتایید جنیست شامل چه مواردی می‌شود؟
هزینه روی دوش ترنس‌ها فقط جراحیهای مربوط به بازتایید جنسیت نیست. هزینه‌های جانبی این عمل مراقبت‌های قبل و بعد آن هم بسیار گران‌قیمت هستند. درضمن پروسه دریافت مجوز انجام جراحی و طی مراحل قانونی خودش بار مالی زیادی روی دوش افراد ترنس و خانواده‌هایشان می‌گذارد. برای همین مهم است که پوشش بیمه برای این افراد تا حد امکان گسترده باشد. به‌طور کلی برای افراد ترنس پوشش‌های بیمه‌ای شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه درمان‌های جانبی مثل هورمون‌تراپی
- لیزر درمانی
- تامین پروتزهای مورد نیاز
مراحل و مدارک برای دریافت اجازه جراحی بازتایید جنیست
جراحی بازتایید جنیست از نظر حقوقی هم برای فرد تغییراتی ایجاد می‌کند. مثل تغییر نام کوچک، میزان ارث، میزان دیه و … به همین دلیل و براساس قانون حمایت خانواده، برای انجام این عمل صدور مجوز از طرف دادگاه خانواده نیاز است. شرط سنتی ثبت دادخواست تطبیق جنسیت هم از سن ۱۸ سالگی (سن قانونی) است. برای دریافت مجوز انجام جراحی بازتایید جنیست فرد ترنس باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و از طرف دادگاه خانواده، دادخواست صدور مجوز تغییرنام و تغییرجنسیت ثبت کند.
سپس قاضی پرونده فرد را به پزشکی‌قانونی ارجاع می‌دهد. سپس آزمایشات تشخیص سطح هورمون و کاریوتایپ نیز از متقاضی گرفته می‌شود تا از نظر احتمال اختلال هورمونی یا کروموزومی هم کنترل شود. همزمان در این مرحله متقاضی برای مدت یک سال زیرنظر یک روانپزشک هم قرار می‌گیرد تا مشخص شود واقعا نیاز به انجام عمل جراحی دارد یا خیر.
در نهایت بعد از گواهی تایید روانپزشک، دادگاه مجوز شروع مراحل درمانی همچون هورمون‌تراپی انجام عمل جراحی برای تطبیق جنسیت متقاضی را صادر می‌کند.
مدارک لازم برای دادخواست تطبیق جنسیت کدامند؟
برای ثبت دادخواست تطبیق جنیست و دریافت مجوز جراحی و تغییر نام، فرد شخص می‌تواند شهادت شهود و مطلعین، تحقیقات محلی، استعلام نظر پزشکی قانونی را به‌عنوان مدرک به مراجع قانونی ارائه کند.
می‌توانید از سایت ازکی شرایط و قیمت انواع طرح‌های بیمه تکمیلی شرکت‌های مختلف بیمه را با هم مقایسه کنید و یک بیمه تکمیلی با پوشش‌های لازم برای افراد ترنس را به بهترین قیمت بخرید.
