نحوه محاسبه مستمری و حقوق بازنشستگی

سال‌های سال کار در شرایط مختلف باید اندوخته‌ای برای افراد به همراه داشته باشد تا دوران میان‌سالی را با آرامش سپری کنند. هر فردی با پرداخت حق‌بیمه در مدت اشتغال خود می‌تواند از مستمری بازنشستگی بهره‌مند شود. این حقوق برای افراد باتوجه‌به سنوات اشتغال و میزان حق‌بیمه متفاوت خواهد بود. باتوجه‌به اهمیت این حقوق در شرایط اقتصادی فعلی، در این مقاله از بلاگ ازکی به بررسی شرایط درخواست حقوق بازنشستگی، حداقل میزان مستمری و نحوه دریافت آن می‌پردازیم. اگر می‌خواهید با نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی انواع بیمه‌ها آشنا شوید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

مستمری بازنشستگی چیست؟

مستمری بازنشستگی مبلغی است که به‌صورت ماهانه و تا پایان عمر به افراد بازنشسته پرداخت می‌شود. این پرداخت‌ها برای جبران کاهش یا قطع درآمد ناشی از بازنشستگی و خروج از بازار کار صورت می‌گیرد. برای دریافت این مستمری، افراد باید شرایط و سابقه کاری مشخصی را که توسط سازمان تامین اجتماعی تعیین شده است، داشته باشند.​

براساس ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، مستمری عبارت است از وجهی که طبق شرایط مقرر در این قانون، برای جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه‌شده و در صورت فوت او، برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌شود.​ باتوجه‌به این تعریف، مستمری بازنشستگی نقش حیاتی در تامین مالی دوران بازنشستگی دارد و به افراد امکان می‌دهد تا پس از پایان دوره کاری خود، از حمایت مالی مستمر برخوردار باشند.​

شرایط سنی بازنشستگی برای بیمه‌شدگان براساس مبانی قانونی محاسبه مستمری

براساس ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، شرایط سن بازنشستگی تامین اجتماعی برای بیمه‌شدگان به شرح زیر است:​

متن کامل ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی در ادامه به‌صورت فایل قابل دانلود ارائه شده است.

دانلود

ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی

طبق این قانون هر فردی که در طول مدت اشتغال خود برای پرداخت حق بیمه اقدام کرده باشد، پس از ۲۰ سال پرداخت حق بیمه می‌تواند دست از کار بکشد و حقوق بازنشستگی دریافت کند.

شرایط بازنشستگی با سابقه کمتر از ۲۰ سال

در برخی موارد ممکن است افراد بیمه شده، سابقه‌ای کمتر از حداقل سابقه مورد‌نیاز برای بازنشستگی داشته باشند. همان‌‌طور که اشاره شد، طبق ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، افرادی که حداقل سابقه پرداخت بیمه به مدت ۲۰ سال را داشته باشند، امکان ارائه درخواست برای دریافت حقوق بازنشستگی را خواهند داشت. بااین‌حال ممکن است برخی از افراد با تعداد سال‌های کمتر از ۲۰ سال برای بازنشسته شدن اقدام کرده باشند. در چنین شرایطی، ۲ حالت زیر وجود دارد:

اگر در طول مدت اشتغالتان موفق به دریافت بیمه نشده‌اید، جای هیچ نگرانی‌ای نیست. شما می‌توانید از پوشش‌های بهترین بیمه عمر استفاده کنید.

حداقل شرایط موردنیاز برای درخواست بازنشستگی

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ذهن بیمه‌شدگان را به خود مشغول می‌کند، شرایط درخواست بازنشستگی است. باید بدانید که هیچ اجباری برای پُر کردن سال‌های خدمت وجود ندارد و افراد بنا به صلاحدید خود می‌توانند برای بازنشستگی درخواست دهند. به‌همین‌دلیل هم قانون بازنشستگی تامین اجتماعی شرایط پرداخت و نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی برای پرداخت حق بیمه در کمتر از ۱۰ سال، بین ۱۰ سال تا ۱۹ سال و ۲۰ سال تا ۳۰ سال را تدوین کرده است. در ادامه چند تبصره مهم از قانون تامین اجتماعی آمده است.

فرمول فعلی محاسبه مستمری بازنشستگی براساس ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی

براساس ماده ۷۷، میزان مستمری بازنشستگی به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:​

«مستمری بازنشستگی = (یک سی‌ام) × (میانگین حقوق دو سال آخر) × (تعداد سال‌های پرداخت حق بیمه)​»

به عبارت دیگر برای هر‌سال سابقه بیمه‌پردازی، یک سی‌ام از میانگین حقوق دو سال آخر به‌عنوان مستمری محاسبه می‌شود.​

نحوه محاسبه میانگین حقوق دو سال آخر برای تعیین مستمری بازنشستگی

برای محاسبه میانگین حقوق دو سال آخر، حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه در ۲۴ ماه پایانی اشتغال را جمع کرده و بر ۲۴ تقسیم می‌کنیم. این میانگین مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی قرار می‌گیرد.​ به کمک مثال زیر درک این موضوع برایتان ساده‌تر می‌شود.

اگر مجموع حقوق مشمول کسر حق بیمه در دو سال آخر ۷۲۰ میلیون ریال باشد، میانگین حقوق دو سال آخر برای تعیین مستمری بازنشستگی به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:​

میانگین حقوق: ۷۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ÷ ۲۴ = ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال​

چرا دو سال آخر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی است؟

در گذشته فرض بر این بود که حقوق دو سال پایانی، نزدیک‌ترین و دقیق‌ترین شاخص برای سطح درآمد واقعی و نهایی فرد در دوران اشتغال است. به همین دلیل دو سال آخر به‌عنوان مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی در تامین اجتماعی انتخاب شده بود. معمولا در این دوره، افراد به بالاترین سطح درآمد خود می‌رسند. بر این اساس، مستمری بازنشستگی باید تا حد ممکن متناسب با وضعیت مالی اخیر باشد تا فرد بتواند در دوران بازنشستگی هزینه‌های زندگی خود را تامین کند.

اما همین موضوع باعث ایجاد یک مشکل اساسی شد: برخی افراد با افزایش حقوق غیرواقعی یا صوری در دو سال آخر خدمت، تلاش می‌کردند مستمری بازنشستگی خود را به‌صورت غیرمنصفانه بالا ببرند. به همین دلیل، سازمان تامین اجتماعی در سال‌های اخیر طرحی را برای تغییر مبنا به میانگین کل دوران بیمه‌پردازی ارائه کرده است. به‌این‌ترتیب عدالت بیشتر برقرار می‌شود و حقوق بازنشستگی افراد به میزان واقعی‌تری از کل دوران کاریشان بستگی خواهد داشت.

جزییات تغییر فرمول حقوق تامین اجتماعی و تعیین محاسبه مستمری

سازمان تامین اجتماعی در سال‌های اخیر اقدام به بازنگری در فرمول محاسبه مستمری کرده است. بر‌اساس تغییرات جدید، میانگین حقوق در همه سال‌های بیمه‌پردازی به‌جای دو سال آخر، مبنای محاسبه قرار می‌گیرد. این تغییر با هدف جلوگیری از افزایش مصنوعی حقوق در سال‌های پایانی خدمت و برقراری عدالت بیشتر در پرداخت مستمری‌ها انجام شده است.​

مستمری بازنشستگی چقدر است؛ حداقل و حداکثر مستمری بازنشستگی

در پاسخ به سوال میزان مستمری بازنشستگی چقدر است، باید گفت که مبلغ مستمری بازنشستگی به میزان سابقه پرداخت حق بیمه و میانگین دستمزد دریافتی فرد بیمه‌شده بستگی دارد. برای مثال فردی که ۳۰ سال بیمه پرداخت کرده است، این امکان را دارد که برای ۳۰ روز در ماه حقوق دریافت کند؛ در حالی که فردی با ۱۰ سال سابقه بیمه، برای ۱۰ روز در ماه حقوق بازنشستگی دریافت می‌کند.​

مطابق ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی، حداقل مستمری بازنشستگی نباید از حداقل حقوق کارگران کمتر باشد. بر این اساس از ابتدای فروردین ۱۴۰۴، حداقل مستمری ماهانه برای بازنشستگان، ازکارافتادگان کلی و بازماندگان مشمول قانون تامین اجتماعی، ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تعیین شده است. ​ توجه داشته باشید که این مبلغ پایه است و با‌توجه‌به شرایط مستمری‌بگیران، مانند تعداد افراد تحت تکفل، ممکن است مزایای جنبی به آن افزوده شود. هم‌چنین در صورت محاسبه مستمری کمتر از حداقل حقوق، سازمان تامین اجتماعی موظف است مستمری را تا سطح حداقل حقوق افزایش دهد.

براساس مقررات سازمان تامین اجتماعی، حداکثر دستمزد روزانه مشمول کسر حق بیمه، ۷ برابر حداقل مزد روزانه تعیین‌شده توسط شورای عالی کار است.

توجه داشته باشید افرادی که سابقه بیمه‌پردازی کمتر از ۲۰ سال دارند، مشمول ماده ۱۱۱ نمی‌شوند و مستمری آن‌ها ممکن است کمتر از حداقل تعیین‌شده باشد.​​

آشنایی با میزان مستمری بازنشستگی در شرکت‌های بیمه‌ای مختلف

شرکت‌های بیمه‌ای مختلفی در ایران حقوق بازنشستگی را پرداخت می‌کند؛ از جمله محبوب‌ترین آ‌ن‌ها می‌توان به بیمه تامین اجتماعی، بیمه ایران و بیمه روستایی اشاره کرد.

میزان مستمری بازنشستگی در این شرکت‌های بیمه‌ای مختلف، بسته‌به نوع بیمه‌نامه، شرایط قرارداد و سیاست‌های هر شرکت متفاوت است. در ادامه، به بررسی و مقایسه مستمری بازنشستگی در سازمان تامین اجتماعی و شرکت‌های بیمه خصوصی می‌پردازیم.​

مستمری بازنشستگی در سازمان تامین اجتماعی

سازمان تامین اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌گر کشور، مستمری بازنشستگی را براساس قوانین مصوب و سابقه بیمه‌پردازی افراد محاسبه می‌کند. طبق ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی، فرمول محاسبه مستمری به شرح زیر است:​

• مستمری بازنشستگی = (متوسط دستمزد دو سال آخر × تعداد سال‌های پرداخت حق بیمه) ÷ ۳۰​

برای مثال فردی با ۳۰ سال سابقه بیمه‌پردازی و متوسط دستمزد ۱۰ میلیون تومان در دو سال آخر، مستمری ماهانه‌ای معادل ۱۰ میلیون تومان دریافت خواهد کرد. ​جدول محاسبه مستمری بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی به شرح زیر است:

سابقه پرداخت حق بیمه (سال)	درصد مستمری از متوسط حقوق دو سال آخر
10	33.3%
15	50%
20	66.7%
25	83.3%
30	100%
35	116.7% (حداکثر مستمری)

طبق قانون، حداکثر مستمری نباید از ۳۵/۳۰ (معادل ۱۱۶.۷٪) متوسط حقوق دو سال آخر تجاوز کند.​ باتوجه‌به کمتر بودن حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی در مقایسه با کشوری، می‌توانید برای خرید بیمه تمام عمر اقدام کنید. با خرید این بیمه، سرمایه قابل‌توجهی را برای بازماندگان خود مانند به جای می‌گذارید.

جدول حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی ۱۴۰۴

حداقل حقوق و مزایای بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۴ به‌صورت زیر خواهد بود:

عنوان	مبلغ (تومان)
حداقل حقوق پایه	۱۰,۷۳۷,۳۳۳
حق بن کارگری	۱,۴۰۰,۰۰۰
حق مسکن	۹۰۰,۰۰۰
حق اولاد (برای هر فرزند)	۷۱۶,۶۱۸
حق عائله‌مندی	۵۰۰,۰۰۰

مستمری بازنشستگی بیمه روستایی

وزارت رفاه و تامین اجتماعی کشور در سال ۱۳۸۳ قانونی را به تصویب رساند که هدف آن کاهش فاصله طبقاتی و کاهش فقر و کمک به بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور بود. یکی از صندوق‌هایی که در این طرح اجرایی شد، صندوق تامین اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر بود. بیمه روستایی مواردی مانند خدمات درمانی، از کار افتادگی، پیری و فوت را پوشش می‌دهد و سن بیمه بازنشستگی روستایی ۶۵ سال است. خدمات درمانی از طریق بیمه سلامت ارائه می‌شود.​

سن بازنشستگی بیمه روستایی زنان و مردان

سن بازنشستگی بیمه روستایی مردان و زنان براساس موارد زیر تعیین می‌شود:

مبلغ بازنشستگی بیمه روستایی چقدر است؟

نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بیمه روستایی و عشایری در سال ۱۴۰۴ برمبنای سطح درآمدی انتخاب‌شده توسط بیمه‌پرداز و میانگین حق بیمه پرداختی در ۵ سال آخر محاسبه می‌شود. صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر ۸ سطح درآمدی را تعیین کرده است که هر سطح با مبلغ مشخصی از حق بیمه سالانه و مستمری ماهانه مرتبط است.​

جدول حق بیمه روستایی در سال ۱۴۰۴
سطح درآمدی	حق بیمه سالانه (ریال)	مستمری ماهانه (ریال)
سطح ۱	۱۲,۹۶۰,۰۰۰	۱۴,۴۰۰,۰۰۰
سطح ۲	۱۵,۳۹۰,۰۰۰	۱۷,۱۰۰,۰۰۰
سطح ۳	۱۹,۴۴۰,۰۰۰	۲۱,۶۰۰,۰۰۰
سطح ۴	۲۳,۴۹۰,۰۰۰	۲۶,۱۰۰,۰۰۰
سطح ۵	۲۹,۱۶۰,۰۰۰	۳۲,۴۰۰,۰۰۰
سطح ۶	۳۵,۶۴۰,۰۰۰	۳۹,۶۰۰,۰۰۰
سطح ۷	۴۳,۷۴۰,۰۰۰	۴۸,۶۰۰,۰۰۰
سطح ۸	۵۲,۶۵۰,۰۰۰	۵۸,۵۰۰,۰۰۰

مبالغ مستمری ماهانه در جدول فوق در صورت تکمیل دوره بیمه‌پردازی یک‌ساله محاسبه شده‌اند.​ حق بیمه شامل ۱۵٪ از درآمد تعیین‌شده است که ۱۰٪ آن توسط دولت و ۵٪ توسط بیمه‌شده پرداخت می‌شود.​ این بیمه شامل پوشش‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت است. خدمات درمانی از طریق بیمه سلامت ارائه می‌شود.​​ صندوق بیمه کشاورزان برای ارائه خدمات آسان، سامانه‌ روستا را راه‌اندازی کرده است که کشاورزان عزیز می‌توانند از آن استفاده کنند.

مستمری بازنشستگی بیمه ایران

شرکت بیمه ایران یکی از مجموعه‌های باسابقه در کشور است که خدمات بیمه‌ای مختلفی را ارائه می‌کند. یکی از محبوب‌ترین خدمات این شرکت، مستمری بازنشستگی بیمه ایران است. بیمه عمر ایران ۲ بخش اصلی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

پوشش‌های بیمه‌ای

بخش پوشش‌های بیمه‌ای بیمه عمر ایران شامل از کار افتادگی، سرطان، بیماری‌های خاص، فوت طبیعی و فوت در اثر حادثه است.

سرمایه‌گذاری

بخش سرمایه‌گذاری بیمه عمر ایران شامل پرداخت سود مشارکت، سود تضمینی، پرداخت وام بدون ضامن و پرداخت سرمایه است.

یکی از مهم‌ترین مزایای مستمری بازنشستگی بیمه ایران امکان دریافت سرمایه اندوخته به‌صورت مستمری است. توجه کنید که برای دریافت مستمری از بیمه ایران باید بخشی یا کل سرمایه را نزد این شرکت سرمایه‌گذاری کنید.

جدول مستمری بازنشستگی بیمه ایران

جدول زير مبلغ مستمری بیمه ایران را براساس نوع بازپرداخت سالانه با سرمايه احتمال تشكیل شده در پايان مدت بیمه نامه، مطابق با ساير انواع مستمری‌ها نمايش می‌دهد:

مدت پرداخت مستمری	مستمری قطعی	مستمری قطعی و مادام العمر	مدت معین
5	525,403,676	216,922,335	530,356,892
10	324,138,913	215,376,173	329,604,994
15	261,855,441	213,728,595	268,165,086
20	233,943,548	212,437,372	241,382,848
25	219,421,011	212,195,640	228,327,097
30	211,277,328	215,616,021	221,956,466
مبلغ سالانه مستمری مادام العمر		217,761,698

مبلغ جدول فوق برای بیمه‌شده‌ متولد 1355 محاسبه شده است. هم‌چنین توجه داشته باشید که این مبلغ فقط برای سال اول است. در صورت انتخاب ضريب افزايش، در هر سال میزان مشخص‌شده مبلغ مستمری افزايش خواهد يافت. حداقل سن بیمه شده برای دریافت مستمری 50 سال تمام است.

تکلیف مستمری بازنشستگی بعد از فوت فرد بیمه‌شده چیست؟

بعد از فوت فرد بیمه‌شده، درصورتی‌که متوفی حقوق بازنشستگی ثابت دریافت می‌کرده اسن، برخی از وارث‌ها می‌توانند حقوق بازنشستگی وی را دریافت کنند؛ بنابراین مستمری بازنشستگی بعد از فوت فرد بیمه‌شده باتوجه‌به شرایط موجود، به وارث یا بازماندگان وی تعلق خواهد گرفت.

خرید بیمه عمر؛ بهترین راهکار برای دریافت حقوق بازنشستگی

بیمه بازنشستگی یا همان مستمری بازنشستگی یکی از عواملی است که باعث آرامش خیال و راحتی افراد در سنین میانسالی و از کارافتادگی می‌شود. افرادی که در طی سال‌های اشتغال برای پرداخت حق‌ بیمه اقدام کرده‌اند، پس از مدت مشخصی مشمول دریافت حقوق بازنشستگی خواهند شد. در کنار این مبلغ، پیشنهاد می‌کنیم برای خرید بیمه عمر هم اقدام کنید تا از مزایای آن برای دریافت حقوق بازنشستگی بهره‌مند شوید.

سوالات متداول