مهلت شکایت بعد از تصادف از راننده مقصر چقدر است؟
طبق قانون راهنمایی و رانندگی، راننده مقصر فقط ۵ روز مهلت دارد تا حادثه را به بیمه اطلاع دهد، در‌غیر‌این‌صورت ممکن است خسارت پرداخت نشود. ولی مهلت شکایت بعد از تصادف از راننده مقصر بسته‌به نوع تصادف متفاوت است، در خسارتهای مالی محدودیتی وجود ندارد، در جرحی‌های قابل‌گذشت یک‌سال فرصت دارید و در تصادف‌های منجربه فوت هیچ محدودیتی نیست.
اگر به مهلت شکایت از راننده مقصر در تصادف توجه نکنید یا مراحل شکایت را اشتباه طی کنید، احتمال بسته شدن پرونده یا از دست رفتن حق شما وجود دارد. در ادامه مقاله به شما می‌گوییم تا چند روز بعد از تصادف میتوان شکایت کرد و مدت زمان رسیدگی به پرونده تصادف، مراحل شکایت و مدارک لازم برای شکایت تصادف را بررسی می‌کنیم تا با اطمینان مسیر درست را پیش ببرید.
مهلت قانونی شکایت از راننده مقصر در تصادف
در تصادفات، راننده مقصر موظف است حداکثر ظرف ۵ روز پس از حادثه، موضوع را به شرکت بیمه اطلاع دهد. در غیر این صورت، بیمه حق دارد از پرداخت خسارت خودداری کند. البته اگر راننده ثابت کند شرایط خارج از اختیار او باعث تاخیر شده است، بیمه همچنان باید پرداخت را انجام دهد.
مهلت شکایت بعد از تصادف بر‌اساس نوع خسارت (مالی، جرحی یا فوتی) و همچنین طرفی که شکایت یا مطالبه را انجام می‌دهد، متفاوت است. در ادامه به‌طوردقیق مهلت قانونی شکایت از راننده مقصر در تصادف را بررسی می‌کنیم.
مهلت شکایت از راننده مقصر در تصادفات با خسارت مالی
در دعاوی مالی مانند مطالبه افت قیمت خودرو یا خسارات مشابه، مرور زمان وجود ندارد و در هر زمان شما میتوانید شکایت خود را مطرح کنید. با این‌حال، توصیه میشود که هر چه سریع‌تر اقدام کنید، زیرا مدارکی مانند کروکی، شهادت شهود یا سایر مستندات با گذشت زمان ممکن است از بین برود یا ارزش خود را از دست بدهد.
با این وجود، اگر زیان‌دیده قصد داشته باشد خسارت خود را از بیمه شخص مقصر مطالبه کند، باید به محدودیت زمانی مقرر در ماده ۳۶ قانون بیمه توجه کند. طبق این ماده: «مرور زمان دعاوی ناشی از بیمه، دو سال است و ابتدای آن از تاریخ وقوع حادثه منشا دعوی محسوب میشود.»
مهلت شکایت بعد از تصادف جرحی (آسیب بدنی)
تصادفات جرحی در قانون به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- جرایم غیر‌قابل‌گذشت: مانند از کار افتادن عضو حیاتی یا سقط جنین. این نوع جرایم مهلت شکایتی ندارند و در هر زمان میتوان پیگیری کرد.
- جرایم قابل‌گذشت: مانند شکستگی ساده یا صدمات موقت. در این موارد، مهلت شکایت حداکثر یک‌سال از تاریخ اطلاع از حادثه است.
نکته مهم: حتی اگر مهلت شکایت از راننده مقصر در تصادفات جرحی به پایان برسد، همچنان شما میتوانید دیه را مطالبه کنید؛ زیرا دیه بیمه شخص ثالث مشمول مرور زمان نمی‌شود.
مهلت شکایت از راننده مقصر در تصادفات منجربه فوت
تصادف منجربه فوت در قانون، قتل غیرعمد محسوب میشود. این جرم غیر‌قابل گذشت است و شکایت از راننده مقصر هیچ محدودیت زمانی ندارد. بنابراین، اولیای دم حق دارند در هر زمان نسبت‌به طرح شکایت و مطالبه دیه یا مجازات اقدام کنند.
مراحل شکایت از راننده مقصر در تصادف
هنگام وقوع حادثه، اولین و مهم‌ترین اقدام تماس با پلیس ۱۱۰ است. روند کلی شکایت از راننده مقصر در تصادف شامل اقامه دعوا و تشکیل پرونده، اعلام نظر کارشناسان (بر‌اساس کروکی تصادف)، نظر پزشکی قانونی در صورت وقوع جرح یا فوت، ارجاع پرونده به دادسرا، صدور قرار مجرمیت در صورت مقصر شناخته شدن راننده و صدور رای نهایی توسط دادگاه میشود.
مراحل شکایت در تصادفات مالی
در تصادفات مالی، سه حالت ممکن است رخ دهد:
- توافق دو طرف در خسارت پایین
- توافق دو طرف در خسارت بالا
- عدم توافق طرفین در خسارت بالا
اگر میزان خسارت کمتر از ۵۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان (طبق قوانین بیمه‌ای سال 1404) باشد، مرجع رسیدگی به تصادفات رانندگی شورای حل اختلاف است. اگر میزان خسارت بیشتر از ۵۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان باشد، باید به دادگاه حقوقی مراجعه کنید.
مراحل اختصاصی شکایت از راننده مقصر در خسارت مالی (در صورت عدم توافق) به شرح زیر است:
- ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی و ارسال آن به شورای حل اختلاف (تا سقف ۵۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان).
- ارجاع و تعیین وقت؛ پرونده به شعبه شورا ارسال و مدت زمان رسیدگی به پرونده تصادف از طریق پیامک اطلاع‌رسانی میشود.
- بررسی و صدور رای بر‌اساس دلایل، کروکی و نظر کارشناسان.
- تجدیدنظرخواهی؛ رای شورا ظرف ۲۰ روز قابل‌اعتراض در دادگاه حقوقی است.
اگر خسارت کمتر از حداقل تعهد مالی بیمه (۵۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان در سال 1404) باشد، نیازی به کروکی نیست. در مواردی مثل اختلاف در نظریه افسر، خسارت بیش‌از تعهد بیمه یا تصادفات جرحی و فوتی، کروکی عدم سازش ترسیم و پرونده به مراجع قضایی ارجاع میشود.
مراحل شکایت در تصادفات جرحی
در تصادفات جرحی، شکایت باید در دادسرا مطرح شود و ارائه کروکی تصادف الزامی است. مراحل اختصاصی شکایت در تصادفات جرحی شامل موارد زیر میشود:
- تشکیل پرونده در دادسرا
- ارائه مدارک (نامه پزشکی قانونی، بیمهنامه و کروکی)
- استعلام اصالت بیمهنامه
- صدور قرار قضایی مناسب
- ارجاع پرونده به کارشناس
- انجام تحقیقات محلی (در صورت نیاز)
- اعلام نظر نهایی پزشکی قانونی
- صدور قرار جلب به دادرسی و ارسال پرونده به دادگاه کیفری دو
- صدور رای توسط دادگاه
بیمه شخص ثالث و صندوق تامین خسارتهای بدنی موظف هستند حداقل ۵۰ درصد دیه تقریبی را پیش از صدور حکم قطعی به مصدوم بپردازند. روند رسیدگی به این پرونده‌ها معمولا زمان‌بر است و حداقل یک‌سال طول می‌کشد.
مراحل شکایت در تصادفات منجربه فوت
تصادف منجربه فوت در قانون قتل غیرعمد محسوب میشود و پیگیری آن روندی مشابه پرونده‌های جرحی دارد. مطالبه دیه فقط با درخواست اولیای دم یا وراث قانونی انجام میشود. آن‌ها موظف هستند حداکثر تا ۲۰ روز پس از قطعی شدن حکم برای دریافت خسارت به بیمه‌گر مراجعه کنند. در صورت توافق راننده مقصر و ورثه، بیمه اجازه دارد بدون صدور رای قضایی خسارت را پرداخت کند که بخشی از مراحل دریافت دیه تصادف محسوب میشود.
مراحل شکایت تصادف با عابر پیاده
از آن‌جایی‌که تصادف با عابر پیاده معمولا منجربه آسیب جانی (جرح) یا فوت میشود، مراحل پیگیری آن مشابه تصادفات جرحی و فوتی است. اگر عابر پیاده قوانین عبور و مرور (مانند خط‌کشی و چراغ راهنما) را رعایت نکند و از محل غیرمجاز عبور کند، راننده مقصر شناخته نمی‌شود. حتی در صورت مقصر بودن عابر، بیمه شخص ثالث راننده موظف به پرداخت خسارت به عابر یا وراث او است. البته راننده در این شرایط از نظر کیفری مجرم محسوب نمی‌شود.
نمونه شکایت تصادف رانندگی
برای ثبت شکایت از راننده مقصر در تصادف‌ها معمولا باید فرم‌های مشخصی را تکمیل کنید. تصویر زیر نمونه‌ای از نحوه ثبت درخواست رسیدگی و پیگیری پرونده تصادف است:
مدارک لازم برای شکایت تصادف از راننده مقصر
برای شکایت از راننده مقصر، داشتن مدارک کامل و صحیح اهمیت دارد، چرا‌که بدون مدارک زیر، پیگیری قضایی یا دریافت خسارت از بیمه با مشکل مواجه میشود. برخی مدارک عمومی برای همه تصادفات لازم هستند، ولی در تصادفات جرحی یا فوتی، مدارک اختصاصی نیز باید ارائه شود. جدول مدارک لازم برای شکایت تصادف به شرح زیر است:
| نوع مدارک | موارد لازم |
| مدارک عمومی (برای همه تصادفات) | – گواهینامه راننده – کارت خودرو – کارت بیمه شخص ثالث – برگ معاینه فنی – اصل و کپی مدارک شناسایی مالک خودرو – فرم واگذاری حقوق قانونی بیمه‌گزار به شرکت بیمه – کروکی غیرسازشی و صورتجلسه کلانتری (در صورت عدم توافق یا وقوع جرح/فوت) |
| مدارک اختصاصی در تصادفات جرحی | – نامه پزشکی قانونی – بیمهنامه |
| مدارک اختصاصی در تصادفات فوتی | – نامه پزشکی قانونی – بیمهنامه – مدارک اولیای دم یا وراث قانونی |
در تصادفات جرحی یا فوتی، داشتن کروکی غیرسازشی و صورتجلسه کلانتری یا پاسگاه انتظامی الزامی است. اگر مدارک به‌موقع ارائه نشود، روند دریافت خسارت ممکن است طولانی‌تر یا حتی غیر‌ممکن شود.
مسائل خاص و استثناها در مهلت شکایت از راننده مقصر
گاهی شرایطی پیش می‌آید که روند عادی شکایت و مهلت‌های قانونی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در این بخش به مهم‌ترین استثناها و شرایط خاصی که ممکن است در پرونده‌های تصادف رخ دهد اشاره می‌کنیم.
مهلت شکایت در صورت فرار راننده مقصر
یکی از استثناهای مهم زمانی است که راننده مقصر پس از وقوع حادثه از صحنه متواری میشود. در این حالت، هم در بعد کیفری و هم در بعد حقوقی وضعیت متفاوت است.
- در خسارت مالی: زیان‌دیده حق دارد از بیمه بدنه خود استفاده کند. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت دارد که دسترسی به راننده مقصر ممکن نباشد.
- در خسارات جانی (جرح یا فوت): فرار از صحنه جرم محسوب میشود و راننده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات حبس محکوم میشود. همچنین جبران خسارت از طریق صندوق تامین خسارتهای بدنی انجام می‌گیرد.
بنابراین حتی اگر راننده شناسایی نشود، باز هم امکان دریافت خسارت برای زیان‌دیدگان وجود دارد.
مهلت شکایت مجدد بعد از رضایت در تصادف یا صلح
در برخی پرونده‌ها، زیان‌دیده یا اولیای دم برای پایان دادن به اختلاف، رضایت یا صلح را اعلام می‌کنند. اگر این رضایت بی‌قید و شرط باشد، دیگر امکان شکایت یا پیگیری مجدد وجود ندارد. فقط در‌صورتی‌که رضایت مشروط اعلام شود (مثلا مشروط به پرداخت کامل دیه)، امکان پیگیری در صورت انجام ندادن شرط وجود دارد.
به‌همین‌دلیل توصیه میشود پیش از امضای رضایت‌نامه یا توافق، با کارشناس حقوقی یا وکیل مشورت کنید تا بعدا دچار مشکل نشوید.
مهلت شکایت در صورت نداشتن کروکی
کروکی پلیس یکی از مهم‌ترین مدارک برای اثبات تصادف و تعیین مقصر است. ولی در برخی موارد ممکن است کروکی در دسترس نباشد.
- برای خسارت مالی کمتر از ۵۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان (سال 1404): در تصادف بین دو خودرو نیازی به کروکی نیست و و خسارت از طریق دریافت خسارت بدون کروکی از بیمه شخص ثالث جبران میشود.
- برای خسارتهای بالاتر یا موارد اختلافی: در صورت نبود کروکی، شاکی باید با استفاده از مدارکی مانند فیلم دوربین مداربسته یا شهادت شهود وقوع حادثه را ثابت و سپس از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به طرح شکایت کند.
به این ترتیب، نداشتن کروکی لزوما مانع شکایت نمی‌شود، ولی مسیر پیگیری را پیچیده‌تر می‌کند.
پیگیری به‌موقع شکایت بعد از تصادف؛ تضمین‌کننده دریافت حق شما
مهلت شکایت از راننده مقصر در تصادف بسته‌به نوع حادثه فرق دارد، در خسارت مالی محدودیتی وجود ندارد، در تصادفات جرحی قابل‌گذشت یک‌سال فرصت دارید و در جرایم غیر‌قابل‌گذشت مانند فوت یا آسیب جدی، محدودیت زمانی مطرح نیست. اقدام سریع، داشتن مدارک کامل و مراجعه به پزشکی قانونی در موارد جرحی و فوتی، روند پیگیری را بسیار ساده‌تر می‌کند. همچنین وجود بیمه شخص ثالث نقش مهمی در جبران خسارت دارد و باعث میشود بار مالی بر دوش راننده نباشد.
اگر می‌خواهید مطمئن شوید در شرایط مشابه دچار مشکل نمی‌شوید، بهتر است همین امروز بیمه شخص ثالث یا سایر بیمه‌های ضروری را از طریق ازکی بررسی و خریداری کنید. ازکی شرایط و قیمت بیمه شرکت‌های مختلف را به شما نشان می‌دهد تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
سوالات متداول
- آیا بعد از تصادف میتوان شکایت کرد؟
بله. اگر در تصادف خسارت مالی یا جرحی وارد شده باشد، طرف زیان‌دیده می‌تواند با مراجعه به کلانتری یا دادسرا از راننده مقصر شکایت کند. شکایت معمولاً برای دریافت دیه، خسارت خودرو یا مطالبه مجازات راننده مقصر ثبت میشود.
- تا چند روز بعد از تصادف میتوان شکایت کرد؟
بسته‌به نوع حادثه (مالی، جرحی یا فوتی) مهلت شکایت بعد از تصادف متفاوت است.
- در تصادفات مالی چه زمانی باید از راننده مقصر شکایت کنم؟
مهلت مشخصی ندارد، ولی بهتر است سریع اقدام کنید تا مدارک و شاهد از بین نرود.
- اگر راننده مقصر فرار کند چه باید کرد؟
در خسارت مالی شما میتوانید از بیمه بدنه استفاده کنید و در خسارت جانی صندوق خسارتهای بدنی مسئول است.
- اگر بیش‌از یک سال از تصادف جرحی بگذرد، آیا میتوان شکایت کرد؟
در جرایم قابل‌گذشت خیر، ولی همچنان میتوان دیه را مطالبه کرد.
- آیا امکان شکایت مجدد بعد از رضایت در تصادف وجود دارد؟
خیر. وقتی در پرونده تصادف رضایت‌نامه رسمی داده و گذشت خود را اعلام کنید، دیگر امکان طرح شکایت مجدد بابت همان موضوع وجود ندارد. تنها در صورتی که خسارت جدید یا پنهان‌شده‌ای بعداً مشخص شود (که در رضایت‌نامه ذکر نشده باشد)، میتوان موضوع را دوباره پیگیری کرد.
- مدارک لازم برای شکایت تصادف از راننده مقصر چیست؟
مدارک عمومی مانند بیمهنامه، گواهینامه و کارت خودرو، و در موارد جرحی و فوتی نامه پزشکی قانونی.
- مجازات راننده مقصر در تصادف جرحی چیست؟
راننده موظف است دیه یا ارش آسیب واردشده به مصدوم را بپردازد. علاوه‌بر آن، طبق قانون ممکن است به ۲ ماه تا ۱ سال حبس یا جزای نقدی و در برخی موارد توقیف گواهینامه هم محکوم شود.
- هزینه شکایت تصادف چقدر است؟
شکایت کیفری ناشی از تصادف (مثل جرحی یا فوتی) در دادسرا رایگان است و هزینه‌ای ندارد. اما اگر شاکی بخواهد خسارت مالی خودرو یا مطالبات دیه را از طریق دادگاه حقوقی پیگیری کند، باید هزینه دادرسی بپردازد که معمولاً حدود ۳٫۵ درصد مبلغ خواسته (مثلاً میزان خسارت یا دیه مطالبه‌شده) است.
